จากอัฮหมัดสมบูรณ์ ถึงรองฯจิราพร... การจากไปของผู้สร้างสันติภาพ
การจากไปอย่างไม่มีวันกลับของ จิราพร บุนนาค อดีตรองเลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติ (สมช.) ผู้ผลักดันการใช้สันติวิธีในการแก้ไขปัญหาความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ และความขัดแย้งในมิติอื่นๆ ของสังคมไทย ทำให้ผู้คนในแวดวงต่างๆ แสดงความอาลัยกับนักสันติวิธีตัวจริงเสียงจริงผู้นี้
พล.อ.เอกชัย ศรีวิลาศ ผู้อำนวยการสำนักสันติวิธีและธรรมาภิบาล สถาบันพระปกเกล้า ซึ่งร่วมงานกับจิราพร ทั้งในเรื่องการจัดทำหลักสูตรเสริมสร้างสังคมสันติสุข (4 ส.) และการเปิดช่องทางพูดคุยเจรจากับผู้เห็นต่างจากรัฐในปัญหาชายแดนใต้ กล่าวว่า รองฯจิราพรเป็นคนที่มุ่งมั่นตั้งใจ ทำงานความมั่นคงมาตลอด และช่วยงานเจรจากับผู้เห็นต่างจากรัฐกับทางสถาบันพระปกเกล้ามาถึง 6-7 ปี โดยทำงานกับ อัฮหมัดสมบูรณ์ บัวหลวง นักวิชาการอิสระด้านสันติวิธีจากชายแดนใต้ ซึ่งเพิ่งเสียชีวิตไปก่อนหน้าไม่นาน (เสียชีวิตเมื่อวันที่ 20 ก.ย.57 ที่ประเทศสวีเดน)
"เป็นที่น่าเสียดายที่เราต้องเสียบุคคลที่ทำงานด้วยความมุ่งมั่น ตั้งใจ คุณแจ๋ (ชื่อเล่นของจิราพร) รู้ตัวเองว่าร่างกายไม่แข็งแรง กระทั่งเป็นมะเร็งขั้นสุดท้าย แต่ก็ยังทำงาน แม้ป่วยก็ยังไป ถือว่าเราสูญเสียคนสายสันติวิธีที่ทำงานเรื่องนี้อย่างตั้งใจและทำงานระดับชาติ แต่ก็หวังว่าคุณแจ๋จะเป็นไอดอลหรือแบบอย่างให้คนรุ่นหลังได้เจริญรอยตาม และคิดว่าน่าจะมีคนปฏิบัติตามในเรื่องสันตวิธี สืบทอดต่อจากเธอ"
นางอังคณา นีละไพจิตร ประธานคณะทำงานยุติธรรมเพื่อสันติภาพ ซึ่งทำงานใกล้ชิดกับจิราพร กล่าวว่า ทราบเรื่องตั้งแต่เมื่อค่ำของวันเสาร์ที่ 14 มี.ค.58 รองฯจิราพรมีลูกชายคนเดียว ศพตั้งบำเพ็ญกุศลที่วัดมกุฏกษัตริยาราม
"รองฯจิราพรป่วย ต้องให้คีโม (การรักษาด้วยเคมีบำบัด) มานานประมาน 5 ปี ช่วงแรกๆ ก็ดีอยู่ แต่พอมาช่วงหลังๆ นี้ร่างกายไม่ตอบรับยา ส่วนตัวก็เป็นห่วงมาตลอดแต่ แต่รองฯจิราพรไม่ค่อยบอกว่าตัวเองไม่สบาย เวลาไอก็มักจะบอกไปว่าหลอดลมอักเสบ บางทีเล็บหลุด เท้าบวม เพราะผลข้างเคียงของคีโม"
"ล่าสุดทราบว่า เมื่อศุกร์ที่แล้วเพิ่งไปต่างประเทศมา เห็นว่าไปทำงานด้านสันติภาพ กลับมาก็อ่อนแอเข้าโรงพยาบาล ที่ผ่านมารองฯจิราพรเป็นคนแรกที่พูดถึงเรื่องความมั่นคงของมนุษย์ แล้วนำมาทำเป็นยุทธศาสตร์ความมั่นคงของชาติโดย สมช. เพราะในอดีตเรามักพูดกันถึงเฉพาะความมั่นคงของ รัฐ แต่ลืมพูดถึงความมั่นคงของมนุษย์"
"รองฯจิราพรยังเป็นคนที่มีส่วนร่วมกับการสร้างสันติภาพชายแดนใต้ตั้งแต่รับราชการ เคยไปเจนีวา (ประเทศสวิตเซอร์แลนด์) เพื่อพูดคุยกับผู้เห็นต่าง กระทั่งมาเป็น กอส. (กรรมการอิสระเพื่อความสมานฉันท์แห่งชาติ) สมัย กอส.ก็มาทำเรื่องคนหาย เป็นกรรมการเยียวยาทำเรื่องของการซ้อมทรมาน คนหาย สมัยยุครัฐบาลชุดก่อน มาทำเรื่องเยียวยา" อังคณาระบุ
คอรีเยาะ หะหลี แกนนำกลุ่มสตรีบ้านส้ม ที่เคยร่วมงานกับจิราพร บอกว่า ขอแสดงความอาลัยแด่รองฯจิราพร ที่เป็นบุคคลสำคัญของพี่น้องจังหวัดชายแดนภาคใต้ ท่านเป็นสตรีที่เข้มแข็ง และรู้ปัญหาชายแดนใต้เป็นอย่างดี ช่วยสนับสนุนผู้หญิงในพื้นที่ให้ลุกขึ้นมาช่วยกันแก้ไขปัญหาของตนเอง ช่วยเป็นปากเป็นเสียงให้ผู้หญิง กระทั่งกล้าที่จะออกมามีบทบาทเรียกร้องสิทธิต่างๆ ที่ควรได้รับ
"ในฐานะที่เคยร่วมงานกันในเวทีของผู้หญิงที่ประสบปัญหาความไม่สงบ เรารู้สึกเสียใจ เสียดายที่เราต้องสูญเสียบุคคลที่เข้าใจปัญหาในพื้นที่ไป แต่ความสูญเสียเราไม่อาจห้ามหรือขัดขวางได้ เพราะเป็นความประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้า จะสูญเสียด้วยเหตุอันใดก็ตาม เราทุกคนต้องยอมรับและต้องทำใจ แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือ ผู้มีอำนาจควรทบทวนและเปิดทางให้ผู้หญิงเข้ามามีบทบาทในการแก้ไขปัญหาชายแดนใต้และปัญหาของประเทศมากกว่าที่เป็นอยู่"
นางคอสีมะ มะมัน ชาวบ้านจาก จ.ปัตตานี กล่าวว่า รู้จักรองฯจิราพรมานานแล้ว จากข่าวคราวที่ท่านลงมาช่วยชาวบ้านเรื่องสิทธิของพี่น้องในพื้นที่ คิดว่าท่านเป็นคนที่รู้ปัญหาภาคใต้ดีพอสมควร และมีความจริงใจในการทำงานเพื่อต้องการแก้ปัญหาจริงๆ ก่อนหน้านี้ในพื้นที่สามจังหวัด ทุกคนเศร้าใจกับการจากไปของ อาจารย์อัฮหมัดสมบูรณ์ บัวหลวง พอมาวันนี้ต้องมาสูญเสียท่านรองฯจิราพรอีกคน ที่เป็นนักสันติภาพ
"วันนี้สันติภาพในพื้นที่ก็ยังลางๆ อยากให้พื้นที่มีความสงบสุข ก่อนที่จะมีนักสันติภาพคนอื่นๆ จากไปอีก"
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
บรรยายภาพ : จิราพร บุนนาค เมื่อครั้งทำงานกับภาคประชาสังคมชายแดนใต้
อ่านประกอบ : อัฮหมัด สมบูรณ์ บัวหลวง นักวิชาการด้านสันติวิธีชื่อดังชายแดนใต้ เสียชีวิตที่สวีเดน