“เศรษฐกิจพอเพียง”คาถาฝ่าวิกฤต สร้างไทยมั่งคั่ง-เข้มแข็ง
ในรอบปีที่ผ่านมาคนไทยต้องเผชิญหน้ากับวิกฤตทั้งภายในและภายนอกประเทศไม่ว่าจะเป็นปัญหาเศรษฐกิจระดับโลกอย่างสหรัฐและสหภาพยุโรป มหาอุทกภัยครั้งรุนแรงที่สุดในรอบ 50 ปีที่สร้างความเสียหายให้กับทรัพย์สินและระบบเศรษฐกิจภายในประเทศอย่างมหาศาล
มาปีนี้หลายคน หลายองค์กรอยู่ระหว่างตั้งหลักว่าจะดำเนินชีวิตต่อไปอย่างไรดี การน้อมนำเอาหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการขับเคลื่อนองค์กร และการดำเนินชีวิตประจำวันน่าจะเป็นแนวทางที่ดี
“ตอนแรกผมก็ไม่เข้าใจมากนักในหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง แต่มั่นใจว่าเป็นปรัชญาที่ดีแน่ คือ “ความพอเพียง” ต่อมาผมสามารถเข้าใจได้อย่างลึกซึ้ง เนื่องจากได้มีโอกาสรับฟังฯพณฯ พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีและรัฐบุรุษ กล่าวเกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จึงตระหนักดีว่าเศรษฐกิจพอเพียงใช้ได้กับทุกระดับ ทุกบุคคล ทุกบริษัท รวมทั้งประเทศชาติ"
คำว่า “พอเพียง” ขึ้นต้นด้วย “พอ” คือให้ทุกคนพอ ไม่ใช่ให้ทุกคนไม่พอ ทุกระดับพอ พอตามกำลังของเรา แล้วสิ่งที่เราทำก็ต้องทำให้สังคมและธุรกิจของเรามีความเจริญก้าวหน้าด้วย หากใช้เศรษฐกิจพอเพียงในการลงทุน เมื่อเกิดวิกฤตก็จะไม่เดือดร้อน ถ้าเป็นเกษตรกรก็ต้องเป็นเกษตรกรที่ใช้ชีวิตอย่างพอเพียง
คำว่า “เพียง” คือ อย่าทำอะไรเกินตัว ไม่ใช่ให้ทุกคนจนเท่ากันแต่ให้ทุกคนพอ พอตั้งแต่เศรษฐกิจรวมทั้งชีวิตส่วนตัว ส่วนตัวผมใช้ชีวิตแบบพอเพียงในชีวิตประจำวัน เช่น ไม่กินจนเกินไป ถ้ารับประทานอะไรเกินไป จะทำให้สุขภาพมีปัญหา ไม่ใช่ว่าผมจะไม่ใช้เงิน แต่ใช้ให้เหมาะ ไม่เกินกว่าเงินที่มีอยู่ ควรใช้จ่ายที่จะไม่ทำให้ตัวเองและคนอื่นเดือดร้อน
“ในด้านการดำเนินธุรกิจที่ผ่านมาซี.พี.ได้นำแนวคิดเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการดำเนินธุรกิจอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในด้านการลงทุน ซึ่งซี.พี.จะประเมินตัวเองก่อนเสมอว่ามีความสามารถลงทุนได้เท่าใด และจะลงทุนอย่างไรที่จะไม่ทำให้มีภาระมากจนเกินไป มีเงินสามารถลงทุนได้เท่าไร ก็ทำตามความสามารถเท่านั้น เพื่อไม่ต้องมีภาระมาก ถ้าเศรษฐกิจมีปัญหา ทำให้เงินที่ลงทุนเกิดมีปัญหา เราก็จะไม่ทำให้ ผู้ถือหุ้น และธนาคารผู้ให้กู้เงินเกิดความเดือดร้อน ธนาคารเป็นผู้แทนของผู้ฝากเงิน ถ้าธนาคารเดือดร้อนก็ทำให้ผู้ฝากเงินเดือดร้อนไปด้วย สังคมก็เดือดร้อน”
นอกจากนี้ในองค์กรของเครือเจริญโภคภัณฑ์ยังได้มีการนำแนวคิดเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงไปเผยแพร่ให้พนักงานเป็นเวลากว่า 7 ปีแล้ว เพื่อให้พนักงานซึ่งมีอยู่จำนวน 280,000 คนทั่วโลก ได้เข้าใจอย่างลึกซึ้งว่าเรื่องเศรษฐกิจไม่ได้ใช้เฉพาะในเรื่องของเศรษฐกิจเท่านั้น แต่สามารถนำเอาไปใช้ในชีวิตประจำวันได้และใช้ได้ทุกระดับไม่ใช่เฉพาะคนยากจน
“ถ้าใครนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนี้ไปใช้ เชื่อมั่นว่าชีวิตเขาจะมีความสุข”
ทำอะไร ทำให้พอ ไม่เกินตัว แต่ไม่ใช่ทำเท่านี้พอแล้ว ถ้าเรามีความสามารถทำให้ชีวิตเรามีโอกาสก้าวหน้า เราต้องทำ แต่อย่าทำจนสุขภาพเสีย อย่าทำให้คนอื่นเดือดร้อน ถ้าเราเจริญก้าวหน้าแต่คนอื่นเดือดร้อน ก็ทำให้สังคมเดือดร้อนไปด้วย อย่างนี้ไม่ใช่การใช้หลักปรัชญาฯ อย่างถูกต้อง หลักเศรษฐกิจพอเพียง คือ ถ้าเราพอเพียงได้ทำตามกำลังของเราให้ธุรกิจเจริญก้าวหน้าอยู่ตลอดเวลา ต้องเป็นกำลังสำคัญให้สังคมมีโอกาสเจริญก้าวหน้าด้วย ไม่ใช่หยุดอยู่กับที่
แต่ผู้ที่เจริญก้าวหน้าต้องคิดถึงเงินที่ลงทุนไปทุกบาททุกสตางค์ ต้องคิดถึงว่าหากเกิดวิกฤตเศรษฐกิจ เราจะทำให้ผู้ถือหุ้น หรือคนอื่นๆ เดือดร้อนไหม ถ้าไม่เดือดร้อนก็ไม่เป็นไร ก็ทำไป แต่ถ้าทำให้คนอื่นเดือดร้อน เราก็หยุดเพียงเท่านี้ เพื่อเตรียมพร้อมหากมีวิกฤตเศรษฐกิจ เราจะได้มีโอกาสคืนหนี้ช่วยให้พนักงานบริษัท ผู้ถือหุ้น และสังคมไม่เดือดร้อน
“ส่วนใหญ่ที่ผมสัมผัสมา มนุษย์เรามีหลายประเภท ถ้าชอบใช้เงินเกินตัว ก็จะใช้จ่ายจนพาให้ครอบครัว ลูกเมีย ญาติพี่น้องเดือดร้อนไปด้วย เนื่องจากไปกู้หนี้แล้วคืนแล้วคืนเขาไม่ได้ กรณีของบุคคลกับบริษัทก็เหมือนกัน บริษัทต้องประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการลงทุน อย่าใช้มากกว่ากำลังที่มีอยู่ อย่าทำเกินตัว ต้องเตรียมพร้อมรับวิกฤตเศรษฐกิจที่จะมาถึงได้ในทุกขณะ ต้องสามารถขยายธุรกิจต่อไปได้ เพราะวิกฤต คือ โอกาส อย่ามองว่าวิกฤตจะทำให้เสียหายไปหมดทุกอย่าง”
คำว่า “ความพอเพียง” ไม่ใช่การหยุดนิ่งอยู่กับที่ โลกกำลังก้าวหน้าอยู่ คำว่าพอเพียง คือ ความพอเหมาะพอสมกับช่วงที่เรากำลังเจริญเติบโต เพียงแต่อย่าทำอะไรเกินตัว ซึ่งบุคคล ธุรกิจ ประเทศชาติต้องก้าวหน้า ทำไมจึงต้องเรียนจบมหาวิทยาลัย จบปริญญาตรี ปริญญาโท บางท่านเรียนถึงระดับปริญญาเอก นั่นเพราะว่าต้องการความก้าวหน้า
เศรษฐกิจพอเพียง ไม่ใช่หมายความว่าไม่ให้เราต้องการความก้าวหน้าหรือเติบโต ไม่ใช่ให้เราหยุดการพัฒนา และไม่ใช่ว่าบุคคลที่ใช้เศรษฐกิจพอเพียงจะไม่ต้องเรียนหนังสือ ไม่ต้องทำงานขยันขันแข็ง เพราะว่าพอแล้ว”
“เศรษฐกิจพอเพียงใช้ได้กับเด็กจนถึงผู้ใหญ่ ใช้ได้กับทุกระดับ ผมมีเงินน้อยผมก็ใช้น้อย ผมมีเงินมากผมก็ใช้มากตามสัดส่วน แต่อย่ามากเกินไป อย่างถ้าผมมีเงินหนึ่งหมื่นบาทแต่ใช้เป็นแสน แล้วก็ไปกู้หนี้ ทำให้ตนเองเดือดร้อนยังไม่พอ ยังไปทำให้ผู้ให้กู้เงิน ลูกเมีย ญาติพี่น้อง สังคม เดือดร้อนไปด้วย ฉะนั้นปรัชญาของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวนี้ลึกซึ้งอย่างมาก ถ้าใครใช้ให้ถูกต้อง เชื่อมั่นว่าประชาชนจะมั่งคั่งประเทศชาติมั่นคง ปัญหาที่ก่อให้เกิดสังคมไม่สงบจะหมดไป”
การเผชิญวิกฤตแบบดีที่สุดคืออย่าท้อใจ เราต้องมีกำลังใจก่อน ต้องคิดว่านี่คือวิกฤต และวิกฤตคือโอกาส ถ้าไม่มีวิกฤตก็ไม่มีโอกาส ฉะนั้นเราจะใช้วิกฤตนี้ให้เป็นโอกาสได้อย่างไร
โอกาสมีหลายแบบ แบบแรก เราถือโอกาสทำธุรกิจให้ใหญ่ขึ้น เพราะเราทำธุรกิจแบบพอเพียงก็จะมีเงินเหลือ มีกำลังพอ การที่ทุกคนไม่สามารถขยายการลงทุนแต่เราสามารถขยายได้ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งไม่ใช่การทำอะไรที่มากเกินตัว
เวลาเผชิญกับวิกฤตเศรษฐกิจจึงต้องคิด ต้องมีกำลังใจว่าแน่นอน กลางคืนก็ต้องมืด มืดแล้วก็ต้องสว่าง จะมืดตลอดไปไม่มี กรณีของมนุษย์กับเศรษฐกิจเหมือนกัน เรามีปวดหัวตัวร้อน เป็นไข้หวัด หรือไข้หวัดใหญ่ บางช่วงหนักมากถึงเข้าโรงพยาบาล แต่การดำเนินธุรกิจหรือการดำเนินชีวิตของเราให้มีความสุข ต้องสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง แม้ว่าป่วยหนักก็ยังต้านทานไหว ถึงเข้าโรงพยาบาลก็จะหายกลับมาทำงานต่อได้อย่างรวดเร็ว
คำว่า “เศรษฐกิจพอเพียง” ใช้ได้แม้กระทั่งวิกฤตเศรษฐกิจ ถ้าเราใช้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง พอถึงวิกฤตเราก็ไม่เดือดร้อน ทุกคนลงทุนไม่ได้เราก็ยังมีพลังที่จะลงทุนต่อ เพราะเรามีเครดิตดี เงินที่เตรียมไว้จะนำมาใช้แก้ปัญหาวิกฤตเศรษฐกิจ ขณะที่คนอื่นแย่ เรากลับมีโอกาส
ถ้าทุกคนทำตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ถ้าเผชิญวิกฤตเศรษฐกิจ เรายังมีโอกาสอีกเพราะว่าสังคมของเราเข้มแข็ง มีกำลังซื้อสูง ผลผลิตของทุกบริษัทผลิตแล้วยังมีโอกาสขายได้ เราไม่ต้องลดเงินเดือนหรือให้พนักงานลาออกจากงาน และยังมีกำลังส่งสินค้าไปขายต่างประเทสได้ ถ้าทุกคนดี เราก็ดีด้วย สังคมจะมีกำลังที่เข้มแข็งเมื่อประเทศไทยต้องเผชิญกับวิกฤตเศรษฐกิจ หนักก็จะเป็นเบา ประเทศอื่นอาการหนักต้องเข้ารักษาในห้องไอซียู ประเทศไทยเพียงแต่เป็นไข้หวัดนิดหน่อย ขณะที่ยังมีกำลังผลิตสินค้าส่งออกไปขายต่างประเทศ เพราะประเทศไทยมั่งคั่งและเข้มแข็ง เนื่องจากทุกคนประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ผมเชื่อมั่นครับว่าถ้าทุกคนทำได้อย่างนี้ ประเทศไทยจะเจริญรุ่งเรืองกว่านี้มาก