แค่สร้างภาพลักษณ์?โชว์ความเห็น ก.อุตฯทำไมเลิกนำเข้าขยะอิเล็กฯแล้วกระทบเศรษฐกิจ

เขียนวันที่

วันอังคาร ที่ 31 กรกฎาคม 2561 เวลา 09:31 น.

เขียนโดย

isranews

หมวดหมู่

สารคดีเชิงข่าว | รายงาน-สกู๊ป | Thaireform | ข่าวเด่น นโยบายสาธารณะ | ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

Tags

“…ผลกระทบทางเศรษฐกิจ โรงงานผู้นำเข้าที่ต้องพึ่งพาวัตถุดิบจากต่างประเทศ ประมาณปีละ 40,000-50,000 ตัน จะต้องเลิกประกอบกิจการ เนื่องจากขาดแคลนวัตถุดิบ โดย E-Waste ที่เกิดจากโรงงายภายในประเทศ มีปริมาณเพียงปีละ 7,500 ตัน หากใช้วัตถุดิบภายในประเทศจะต้องจัดหาจากแหล่งชุมชน ซึ่งส่วนใหญ่ผู้รับดำเนินการคัดแยกขยะชุมชนส่วนนี้ไม่มีการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างถูกต้องตามกฎหมายและหลักวิชาการ…”

PIC udud 31 7 61 1

หลายคนอาจทราบแล้วว่าปัจจุบัน กระทรวงอุตสาหกรรม อยู่ระหว่างดำเนินการแก้ไขปัญหาขยะอิเล็กทรอนิกส์ และเศษพลาสติก ภายหลังคณะทำงานร่วม 3 ฝ่าย ได้แก่ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ (สตช.) กรมโรงงานอุตสาหกรรม และกรมศุลกากร ตรวจสอบพบ ‘ขบวนการข้ามชาติ’ ลักลอบนำเข้ามากำจัดอย่างผิดกฎหมาย

เบื้องต้นกรมอุตสาหกรรม ตรวจสอบพบว่า มีโรงงานหลายร้อยแห่งที่ถูกตรวจสอบ และพบว่ากระทำความผิดตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.2535 และ พ.ร.บ.วัตถุอันตราย พ.ศ.2535 อย่างไรก็ดีไม่มีการระบุชื่อบริษัท โรงงาน หรือรายละเอียดการกระทำความผิดว่า ผิดตามมาตราใด (อ่านประกอบ : เปิดผลสอบ รง.พันขยะอิเล็กฯผิดหลายร้อยแห่ง! ก.อุตฯยันกระทบหนักหากเลิกนำเข้า)

ประเด็นที่น่าสนใจคือ กระทรวงอุตสาหกรรม แสดงความเห็นว่า หากเลิกนำเข้าขยะเหล่านี้ อาจส่งผลกระทบต่อบรรดาผู้ประกอบกิจการภายในประเทศได้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเศรษฐกิจ แรงงาน หรือการขนส่ง

อย่างไร ?

สำนักข่าวอิศรา www.isranews.org ตรวจสอบรายงานของกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง มาตรการจัดการขยะอิเล็กทรอนิกส์และเศษพลาสติกนำเข้าจากต่างประเทศ ที่นำเสนอต่อคณะรัฐมนตรี เมื่อต้นเดือน ก.ค. 2561 ที่ผ่านมา พบรายละเอียด ดังนี้

กระทรวงอุตสาหกรรม ระบุว่า เพื่อเป็นการสมควรจึงขอเสนอมาตรการการจัดการขยะอิเล็กทรอนิกส์และเศษพลาสติกนำเข้าจากต่างประเทศ มาเพื่อให้คณะรัฐมนตรีทราบ ให้มีการกำหนดแหล่งกำเนิดของวัตถุดิบที่จะนาใช้หรือผลิตในโรงงาน รวมทั้งให้เกิดการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมของประเทศเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ตลอดจนเพื่อเป็นการสนับสนุนการใช้ทรัพยากรภายในประเทศอย่างคุ้มค่า และให้เกิดประโยชน์สูงสุด ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ในทางเศรษฐกิจและความปลอดภัยของประเทศ และของสาธารณ

ดังนั้นเพื่อเป็นการป้องกันและแก้ไขปัญหาข้างต้น จนกว่าคณะอนุกรรมการเพื่อบูรณาการจัดการขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่นำเข้ามาจากต่างประเทศอย่างเป็นระบบ จะมีแนวทางหรือนโยบายเกี่ยวกับเรื่องนี้ ซึ่งเป็นมาตรการระยะสั้น จึงจำเป็นต้องขอรับนโยบายของรัฐบาล เพื่อกระทรวงอุตสาหกรรมจะได้ดำเนินการลดผลกระทบ และป้องกันความเสียหายต่อผู้ประกอบการ และบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมของประเทศเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพในระยะต่อไป

กระทรวงอุตสาหกรรม กำหนดมาตรการแก้ไขปัญหากรณีนี้ สรุปได้ว่า กระทรวงอุตสาหกรรม จะร่วมมือกับกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และกระทรวงมหาดไทย ซึ่งเป็นหน่วยงานหลักในการส่งเสริมการรีไซเคิลชิ้นส่วนอุปกรณ์และเศษอิเล็กทรอนิกส์

ขณะเดียวกันยังเสนอให้เครื่องใช้ไฟฟ้า และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ใช้แล้ว หรืออุปกรณ์/เครื่องใช้ไฟฟ้าใช้แล้วมือสอง ยังคงอนุญาตต่อไป ให้เป็นไปตามประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม เรื่อง เงื่อนไขในการอนุญาตให้นำเครื่องใช้ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่ใช้แล้วที่เป็นวัตถุอันตรายเข้ามาในราชอาณาจักร (ฉบับที่ 3) พ.ศ.2550 ส่วนเศษพลาสติกใช้แล้ว อนุญาตเฉพาะพลาสติกที่สะอาด และห้ามล้าง โดยเป็นไปตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง หลักเกณฑ์ในการพิจารณาให้ความเห็นชอบเกี่ยวกับการอนุญาตนำเศษ เศษตัด และของที่ไม่ใช้ซึ่งเป็นพลาสติกไม่ว่าใช้แล้วหรือไม่ก็ตามเข้ามาในราชอาณาจักร พ.ส.2551 โดยจำกัดปริมาณนำเข้าเท่าที่จำเป็น และเพียงพอสำหรับอุตสาหกรรมรีไซเคิลพลาสติกที่ใช้แล้ว

กระทรวงอุตสาหกรรมเน้นคำว่า ‘ลดและยกเลิกการนำเข้า’ (Phase out) โดยจำกัดปริมาณให้ลดลงตามลำดับในระยะเวลา 2 ปี และกระทรวงอุตสาหกรรมจะร่วมมือกับกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และกระทรวงมหาดไทย ซึ่งเป็นหน่วยงานหลัก ส่งเสริมการรีไซเคิลพลาสติกใช้แล้วจากแหล่งชุมชน

ส่วนกรณีสินค้าไม่ใช้แล้วอื่น ๆ เช่น เศษโลหะ ต้องร่วมมือกับกรมศุลกากรตรวจสอบสินค้าให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์อย่างเข้มงวด ส่วนแบตเตอรี่ใช้แล้ว ที่ถูกห้ามนำเข้าชนิดตะกั่วกรด เห็นควรยังคงดำเนินการตามมติเดิมต่อไป ขณะที่อุปกรณ์และเครื่องใช้ไฟฟ้าใช้แล้วที่จะนำมาถอดแยกเพื่อนำโลหะกลับมาใช้ เช่น มอเตอร์ มิเตอร์ หม้อเครื่องกำเนิดไฟฟ้า เห็นควรห้ามนำเข้า โดยมอบหมายให้กระทรวงพาณิชย์ ประกาศห้ามตาม พ.ร.บ.การส่งออกและการนำเข้ามาในราชอาณาจักร พ.ศ.2522 ส่วนกระทรวงอุตสาหกรรมจะได้ประกาศห้ามใช้เป็นวัตถุดิบสำหรับโรงงานภายในประเทศ ตามมาตรา 32 (2) แห่ง พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.2535 อีกทางหนึ่ง

ทั้งนี้กระทรวงอุตสาหกรรม เสนอความเห็นต่อรัฐบาลว่า หากมีการห้ามโรงงานตามประเภทหรือชนิดของโรงงานในบัญชีท้ายกฎกระทรวง (พ.ศ.2535) ออกตามความใน พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.2535 ที่ใช้ชิ้นส่วนอุปกรณ์ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ หรือเศษ (ไม่รวมเศษจากเครื่องกำเนิดไฟฟ้า) ที่มีส่วนประกอบซึ่งเป็นของเสียเคมีวัตถุลำดับที่ 2.18 ตามบัญชี 5.2 ของประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง บัญชีรายชื่อวัตถุอันตราย พ.ศ.2556 ตามกฎหมายว่าด้วยวัตถุอันตราย หรือชิ้นส่วนอุปกรณ์ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ หรือเศษ (E-Waste) ที่นำเข้ามาจากต่างประเทศมาเป็นวัตถุดิบสำหรับการผลิตในโรงงาน จะมีผลกระทบด้านต่าง ๆ ดังนี้

หนึ่ง ผลกระทบทางเศรษฐกิจ โรงงานผู้นำเข้าที่ต้องพึ่งพาวัตถุดิบจากต่างประเทศ ประมาณปีละ 40,000-50,000 ตัน จะต้องเลิกประกอบกิจการ เนื่องจากขาดแคลนวัตถุดิบ โดย E-Waste ที่เกิดจากโรงงายภายในประเทศ มีปริมาณเพียงปีละ 7,500 ตัน หากใช้วัตถุดิบภายในประเทศจะต้องจัดหาจากแหล่งชุมชน ซึ่งส่วนใหญ่ผู้รับดำเนินการคัดแยกขยะชุมชนส่วนนี้ไม่มีการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างถูกต้องตามกฎหมายและหลักวิชาการ

เช่น กรณีอำเภอฆ้องชัย จ.กาฬสินธุ์ ที่รับดำเนินการคัดแยกชิ้นส่วนอุปกรณ์ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์จากขยะชุมชนในประเทศ ประมาณ 274 ตัน/เดือน จนเกิดการปนเปื้อนของสารพิษสู่อากาศ ดิน และแหล่งน้ำ อีกทั้งการดำเนินการดังกล่าวข้างต้นมีแนวโน้มที่จะขยายตัวเป็นวงกว้างในพื้นที่จังหวัดอื่น ๆ ด้วย

นอกจากผลกระทบโดยตรงต่อโรงงานผู้นำเข้าแล้ว ยังมีผลกระทบทางอ้อมต่อห่วงโซ่อุปทานที่เกี่ยวข้อง เช่น การส่งสินค้า การจ้างงาน เป็นต้น

สอง ผลกระทบต่อสภาวะทางสังคม การเสนอห้ามนำเข้า E-Waste เป็นการส่งเสริมให้มีการเรียกคืนซาก E-Waste ภายในประเทศเพิ่มมากขึ้น รวมทั้งสร้างภาพลักษณ์ที่ดีต่อหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องว่าสามารถจัดการปัญหาต่าง ๆ ได้อย่างเด็ดขาด ทันท่วงที

สาม ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ภาระการจัดการของเสียสุดท้ายโดยรวมของประเทศลดลง เนื่องจากของเสียสุดท้ายที่ไม่สามารถรีไซเคิลได้ จะถูกกำจัดภายในประเทศ

ทั้งหมดคือมาตรการ-ความเห็นจากกระทรวงอุตสาหกรรม ในการแก้ไขปัญหาการนำเข้าขยะอิเล็กทรอนิกส์ และเศษพลาสติก ที่ปัจจุบันถูกภาครัฐตรวจสอบ และพยายามแก้ไขปัญหาอย่างเข้มข้น หลังจากถูกเปิดโปงว่า ‘ขบวนการข้ามชาติ’ ลักลอบนำเข้าขยะเหล่านี้มาทิ้งในไทยจำนวนหลายหมื่นตัน

อย่างไรก็ดีประเด็นสำคัญที่ยังไม่มีความเคลื่อนไหวจากภาครัฐคือ ตกลงปัญหานี้มีเจ้าหน้าที่รัฐระดับใดเข้าไปเกี่ยวข้องบ้าง เพราะเป็นไปไม่ได้อย่างเด็ดขาดที่เอกชนเหล่านี้จะลักลอบนำเข้าขยะหลายหมื่นตันมาได้เอง โดยไม่มีเจ้าหน้าที่ช่วยเหลือ ?

นี่คืออีกโจทย์หนึ่งที่รัฐบาลต้องให้ความสำคัญ และนำตัวผู้กระทำผิดทั้งฝ่ายเอกชน และเจ้าหน้าที่รัฐ มาลงโทษให้ได้ !