นายกฯ ระบุชัดการปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ ต้องยึดพื้นที่เป็นหลัก

ชี้การกระจายอำนาจมาถึงจุดนี้ ต้องกระตุ้นเพิ่ม "อภิสิทธิ์" เผยนอกจากการมีอปท.รูปแบบพิเศษ เพิ่มรูปแบบ แหล่งที่มา รายได้ ภารกิจ และแก้กม.แล้ว จะต้องวางโครงสร้างให้สอดรับ กับพื้นที่อย่างแท้จริง เตรียมผลักดันสิ่งที่ยังค้างในระบบการศึกษา-สาธารณสุข ลั่นทำสำเร็จถือเป็นการกระตุ้นแบบก้าวกระโดดรอบ 2

วันนี้ 20 ธันวาคม วิทยาลัยพัฒนาการปกครองท้องถิ่น สถาบันพระปกเกล้า ร่วมกับคณะอนุกรรมการพัฒนารูปแบบการให้บริการสาธารณะขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในลักษณะเครือข่ายหรือกลุ่มพื้นที่และรูปแบบการจัดตั้งองค์กรบริหารการจัดการในพื้นที่พิเศษ ในคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี สำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (United Nations Development : UNDP) สำนักงานคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จัดงานสัมมนาเรื่อง แนวทางขับเคลื่อนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ "นครแม่สอด" ณ ห้องกรุงเทพ 2 ชั้น M โรงแรมโซฟิเทล เซ็นทารา แกรนด์ กรุงเทพฯ โดยนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี เป็นประธานเปิดการประชุม

จากนั้น นายอภิสิทธิ์ ปาฐกถาพิเศษ เรื่อง "นโยบายรัฐบาลด้านการกระจายอำนาจ" ว่า การขับเคลื่อนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ "นครแม่สอด" ถือเป็นก้าวสำคัญก้าวหนึ่งในกระบวนการการกระจายอำนาจในการเมืองการปกครองของไทย ซึ่งการกระจายอำนาจที่ได้มีการผลักดันกันมาโดยตลอดนั้นถือว่า มีความก้าวหน้ามากพอสมควรในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะภายหลังจากที่มีกฎหมายกำหนดแผนและขั้นตอนของการกระจายอำนาจตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาจักรไทย และมีการปรับปรุงรูปแบบของตัวองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ได้ให้มีการเลือกตั้งผู้บริหารโดยตรงทำให้บทบาทของท้องถิ่นโดดเด่นและเป็นที่รับรู้ของประชาชนและในหลายพื้นที่มากขึ้นอย่างชัดเจน

"เงิน คน" อุปสรรคใหญ่กระจายอำนาจ

นายกรัฐมนตรี กล่าวถึงปัญหาและอุปสรรคที่เป็นข้อจำกัดของการกระจายอำนาจอยู่อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการกระจายอำนาจในประเทศไทยมาเริ่มต้นหลังจากที่ระบบราชการพัฒนาไปมากแล้ว เพราะฉะนั้นงานต่าง ๆ ที่เป็นงานบริการสาธารณะหรือภารกิจที่ท้องถิ่นจะต้องทำนั้น ไม่ได้มีการมาเริ่มต้นกันใหม่ แต่เข้าไปใช้วิธีการในการถ่ายโอนภารกิจให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแทน ในส่วนของกระทรวง ทบวง กรม ที่มีอำนาจหน้าที่อยู่เดิมนั้นก็จะต้องมีการถ่ายโอนตรงนี้มาให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ซึ่งความยากลำบากเกี่ยวกับการดำเนินการเรื่องดังกล่าวในอดีตที่ผ่านมาก็คือการที่จะให้เกิดการกระจาย ทั้งเงิน และคนให้สอดคล้องกันนั้นมีปัญหามาก

"การที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเข้าไปดำเนินการบางสิ่งบางอย่างขณะที่กระทรวง ทบวง กรม ยังมีอำนาจตามกฎหมายก็ทำให้มีปัญหาได้ รวมไปถึงยังมีข้อจำกัดในเรื่องอื่น ๆ ด้วย เช่น เรื่องวิกฤตเศรษฐกิจ ที่มีผลกระทบกับ งบประมาณและรายได้ เป็นต้น นอกจากนี้ยังรวมถึงนโยบายของรัฐบาล หลายนโยบายเป็นการกำหนดมาจากส่วนกลางแต่ต้องดำเนินการโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ขณะนี้ทำให้ท้องถิ่นมีความรู้สึกว่า ไม่ใช่นโยบายของตนเอง"

นายอภิสิทธิ์  กล่าวถึงการแก้ปัญหาดังกล่าวและงานที่รัฐบาลต้องดำเนินการต่อไปว่า เช่น การปรับปรุงกฎหมายใหม่ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และพยายามที่จะให้เกิดการถ่ายโอนมากขึ้น รวมไปถึงการแก้ปัญหาเรื่องงบประมาณต่าง ๆ เป็นต้น สำหรับแนวทางการผลักดันการกระจายอำนาจที่สำคัญที่รัฐบาลได้พยายามทำ คือ การกลับมาสู่การจัดตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ ซึ่งจะช่วยกระตุ้นเกิดการปรับหลักคิดของการมองที่เกี่ยวข้องกับการกระจายอำนาจ ซึ่งตรงนี้สอดคล้องกับการปฏิรูปประเทศไทย เนื่องจากหนึ่งในข้อเสนอในคณะกรรมการปฏิรูปฯ นั้น ได้มีการเน้นย้ำในเรื่องของการกระจายอำนาจและมองว่า ปัญหาของการรวมศูนย์อำนาจทำให้เกิดโครงสร้างความขัดแย้งในขณะนี้ ดังนั้นจึงได้มีการเน้นย้ำในเรื่องของการที่จะบริหารจัดการโดยยึดเอาพื้นที่เป็นหลัก

"ที่ผ่านมาในการกระจายอำนาจจะเป็นการเอาอำนาจจากส่วนกลางไปให้ท้องถิ่นและไม่ได้ให้หมด รวมถึงไม่ได้ยึดความต้องการของพื้นที่เป็นหลัก ทั้งในเรื่องของบริการสาธารณะ การบริหารจัดการ เป็นต้น ทั้งนี้ด้วยเหตุผลดังกล่าวรัฐบาลจึงให้ความสำคัญกับเรื่องการกระจายอำนาจ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษขึ้น โดยได้มอบหมายให้ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี (นายอภิรักษ์ โกษะโยธิน) ไปศึกษารายละเอียดในเรื่องของการพัฒนาองค์กรปกครองรูปแบบพิเศษ โดยมีการตั้งโจทย์และแบ่งเป็น พื้นที่เศรษฐกิจพิเศษ เศรษฐกิจชายแดน พื้นที่ท่องเที่ยว ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม อุตสาหกรรมและโลจีสติกส์  ซึ่งการพิจารณาหาพื้นที่ดำเนินการรูปแบบการปกครองท้องถิ่นรูปแบบพิเศษขณะนั้นนอกจากจะมีจังหวัดแม่สอดแล้ว ยังมีเกาะสมุย แหลมฉบัง ฯลฯ"

"นครแม่สอด"ต้นแบบบริหารจัดการพื้นที่

นายกรัฐมนตรี กล่าวว่า จังหวัดแม่สอดได้มีการดำเนินการแล้วมีความก้าวหน้าและรวดเร็วจนกระทั่งมีการยกร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการ "เมืองแม่สอด" พ.ศ. .... ซึ่งคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและคณะรัฐมนตรีเห็นชอบในหลักการร่างกฎหมายดังกล่าวแล้ว ขณะนี้อยู่ในขั้นตอนของการพิจารณาของสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ส่วนกรณีของเกาะสมุยและแหลมฉบัง อยู่ในระหว่างของการปรับแก้ในขั้นสุดท้ายของตัวร่างก่อนที่จะนำเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาต่อไป

"กรณีจังหวัดแม่สอด ที่ต้องการจัดตั้งเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ "นครแม่สอด" เพื่อต้องการจะให้การบริหารจัดการพื้นที่ดังกล่าวเป็นต้นแบบในเรื่องของการค้าขายชายแดน อย่างไรก็ตามก็จะมีปัญหาต่าง ๆที่ซับซ้อนเข้ามาด้วย เช่น ปัญหาแรงานต่างด้าว ปัญหาเรื่องสิทธิประโยชน์ที่จะเกี่ยวข้องกับการส่งเสริมการลงทุนและการค้า ตลอดจนการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ ที่จะมารองรับด้วย ดังนั้นตรงนี้คือภาพที่ต้องการจะให้เห็นกรณีที่จะให้มีการปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษขึ้น โดยจะมีการยึดพื้นที่เป็นหลักในการบริหารจัดการในด้าน ต่าง ๆ ดังกล่าวของในแต่ละพื้นที่ต่อไป"

นายกรัฐมนตรี กล่าวด้วยว่า การกระจายอำนาจมาถึงจุดนี้ต้องมีการกระตุ้นเพิ่มเติม นอกจากการมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ และการเพิ่มรูปแบบ แหล่งที่มา รายได้ ภารกิจ และการแก้ปัญหาทางกฎหมายแล้ว ซึ่งหากสามารถดำเนินการตรงนี้สำเร็จจะมีความหมายมาก และจะเป็นการกระตุ้นให้เกิดรูปแบบของการที่ได้มีการวางโครงสร้างให้สอดรับกับพื้นที่อย่างแท้จริง ซึ่งจะเป็นไปตามแนวทางของการปฏิรูปประเทศไทยในที่สุด

พร้อมกันนี้นายกรัฐมนตรี กล่าวด้วยว่า จะพยายามไปผลักดันสิ่งที่ยังค้างอยู่ในระบบการศึกษาและสาธารณสุข เพื่อหาแนวทางที่จะนำไปสู่การปฏิรูปต่อไป ซึ่งถ้าดำเนินการได้สำเร็จก็จะเป็นการกระตุ้นแบบก้าวกระโดดรอบที่ 2 หลังจากที่รอบแรกได้เกิดขึ้นประมาณปี 2537 -2542 ที่ทำให้มี อบต. ขึ้นมา และการมีกฎหมายกำหนดแผนและขั้นตอนของการกระจายอำนาจตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย