พื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้และ 4 อำเภอของสงขลา มีโรงเรียนมากกว่า 1,300 แห่ง ครูราวๆ 20,000 คน กระจายอยู่ในทุกตำบลหมู่บ้าน จึงแทบเป็นไปไม่ได้เลยที่กำลังพล 60,000 นายของ กอ.รมน.ภาค 4 ส่วนหน้า จะคุ้มครองความปลอดภัยได้ทั้งหมด
เหตุการณ์สะเทือนขวัญเมื่อค่ำวันพุธที่ 19 ธ.ค.2555 คนร้ายไม่ทราบจำนวนใช้ปืนยาวติดกล้องซุ่มยิง ส.ต.อ.วชิระ แสงศรี อายุ 32 ปี เจ้าหน้าที่ตำรวจ สภ.กรงปินัง จ.ยะลา ขณะปฏิบัติหน้าที่ประจำ ณ จุดตรวจบนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 410 (ยะลา-เบตง) ใกล้กับตลาดนัดกลางคืนกรงปินังนั้น ก่อกระแสวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวางว่าเป็นยุทธวิธีใหม่ในการเด็ดชีพเจ้าหน้าที่รัฐของกลุ่มก่อความไม่สงบชายแดนใต้หรือไม่
ม่านควันแห่งความรุนแรงที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ นอกจากส่งผลให้ผู้คนบาดเจ็บล้มตายเป็นจำนวนมากแล้ว ยังทำให้หลายๆ ครั้งการมองปัญหาจากภายนอกอาจพร่าเบลอไปจากสิ่งที่เกิดขึ้นจริงในพื้นที่ด้วย
เหตุการณ์ลอบสังหารครูในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ถึง 3 รายในห้วงเวลาเพียง 12 วัน และยังมีเหตุวางเพลิงเผาโรงเรียนอีก 2 แห่ง ทำให้มาตรการ "รักษาชีวิตครู" ถูกหยิบยกขึ้นหารือและวิพากษ์วิจารณ์กันในระดับประเทศอีกครั้ง
แม้การทำมาหาเลี้ยงครอบครัวเพื่อดูแลลูกและส่งลูกเรียนสูงๆ จะเป็นหน้าที่ปกติของพ่อทุกคน แต่สำหรับ มะตอเฮ ดอเลาะ แล้ว หน้าที่ที่ว่านี้ยังไม่ถึงครึ่งกับสิ่งที่เขาต้องทำ เพราะภารกิจสำคัญในชีวิตของเขาก็คือ ทำงานหาเงินเพื่อต่อลมหายใจของลูกชาย...ซูไฮมี ดอเลาะ
ตลอดสัปดาห์ที่ผ่านมา คนในรัฐบาลพูดถึงการแก้ไขปัญหาชายแดนใต้หลายครั้ง โดยนายกรัฐมนตรีชี้แจงในสภาช่วงถูกอภิปรายไม่ไว้วางใจถึงโครงสร้างใหม่ที่กำลังนำมาใช้ ขณะที่รัฐมนตรีหลายรายก็บอกว่าได้รับคำสั่งที่นายกฯลงนามให้ไปรับผิดชอบงานด้านต่างๆ ในภารกิจดับไฟใต้แล้ว จนทำให้เกิดความสับสนพอสมควร
มติที่ประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศ องค์การความร่วมมืออิสลาม (โอไอซี) ครั้งที่ 39 ซึ่งประชุมกันไปเมื่อวันที่ 15-17 พ.ย.2555 ที่ประเทศจิบูตี ในทวีปแอฟริกา ได้ตำหนิไทยว่าไม่มีความคืบหน้าในการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยเฉพาะการลดผลกระทบจากการบังคับใช้กฎหมายพิเศษและปฏิบัติการทางทหารในการคลี่คลายสถานการณ์ความไม่สงบ
ในที่สุดสังคมไทยโดยเฉพาะผู้ที่ติดตามปัญหาชายแดนใต้ก็ได้คำตอบชัดเจนแล้วว่า สาเหตุที่สถานการณ์ในพื้นที่เงียบสงบในช่วงครึ่งแรกของเดือน พ.ย. คือมีจำนวนวันที่ไม่เกิดเหตุรุนแรงเลยถึง 5 วันนั้น ยังไม่อาจสรุปได้ว่าเป็นเพราะรัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเริ่มคลำทางถูกหรือแก้ไขปัญหาตรงจุด แต่น่าจะเป็นเพราะกลุ่มผู้ก่อการหยุดพักร้อนเพื่อรอจังหวะเหมาะในการโจมตีมากกว่า
ปัญหาความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ห้วงนี้ ไม่ค่อยมีปรากฏเป็นข่าวใหญ่บนหน้าหนึ่งหนังสือพิมพ์รายวัน หรือเป็นข่าวนำทางวิทยุโทรทัศน์ สาเหตุสำคัญไม่ได้เป็นเพราะการเมืองในส่วนกลางร้อนแรงกว่า แต่ทว่าสถานการณ์ความรุนแรงในพื้นที่เกิดขึ้นน้อยลงอย่างน่าประหลาดใจ
หากเอ่ยถึงคดีตากใบ สิ่งที่ผู้คนนึกถึงกันนอกเหนือจากเหตุการณ์สลายการชุมนุมจนมีผู้เสียชีวิตรวม 85 รายแล้ว ย่อมหนีไม่พ้นคำสั่งของศาลในคดีไต่สวนชันสูตรพลิกศพ ที่ระบุว่าผู้ชุมนุมที่เสียชีวิตระหว่างการเคลื่อนย้ายด้วยวิธีจับถอดเสื้อมัดมือไพล่หลังเรียงซ้อนบนรถยีเอ็มซี จำนวน 78 รายนั้น ตายเพราะขาดอากาศหายใจ!