ภัยSMSกับฟุตบอลยูโร 2012

มีเดียมอนิเตอร์ สำรวจบริการข้อความสั้นผ่านโทรศัพท์มือถือ (sms) ที่เกี่ยวกับฟุตบอลยูโร ระหว่างการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป 2012 เพื่อศึกษาระดับเนื้อหาเกี่ยวกับการพนันที่ปรากฏในบริการข้อความสั้น (sms) สิทธิผู้บริโภค และความสัมพันธ์ระหว่างผู้ประกอบการ sms  ผู้ผลิตเนื้อหา ความเป็นเจ้าของสื่อ และระบบเครือข่ายโทรศัพท์มือถือ

หน่วยในการศึกษาคัดเลือกบริการ sms ที่ปรากฏในหนังสือพิมพ์กีฬา สื่อวิทยุ สื่อโทรทัศน์ และสื่ออินเทอร์เน็ต โดยพบโฆษณา sms ปรากฏใน 2 สื่อ คือ หนังสือพิมพ์กีฬา และเว็บไซต์

ผลการศึกษาด้านเนื้อหาที่ปรากฏใน sms มี 3 ลักษณะ คือ 1. รายงานสดระหว่างการแข่งขัน เช่น “อิตาลีใช้แผน 3-5-2 โครเอเซียตัวหลักเจ็บใช้แผน 4-3-2-1” (Euro 2012 14 มิ.ย. 55) “จบ90! ไอร์แลนด์ 1-3 โครเอเชีย / ฟรี sms สปอร์ตพูลกด*198*5#” (ผลบอลสดยุโรป 14 มิ.ย. 55) 2. การทำนายผลแพ้ชนะ เช่น “ไอร์แลนด์ต้องกันให้ดี คืนนี้สเปนบุกชนะ” (Football Mania 3 14 มิ.ย. 55) “EURO:soccersuck  Spain: Cheer CallCenter 027047813 By Guideball.com” (TDED Soccersuck 27 มิ.ย. 55) และ 3. อัตราต่อรองและคำแนะนำในการพนัน เช่น “ทีเด็ดยูโร1: เยอรมัน-โปรตุเกส/เยอรมันต่อ ป.ป.” (ทีเด็ดฟุตบอล 9 มิ.ย. 55)

บริการข้อความสั้น (sms)  ที่มีเนื้อหาสุ่มเสี่ยงต่อการละเมิดพ.ร.บ.การพนัน พ.ศ.2478 พบ 7 ราย ได้แก่ sms ทีเด็ดฟุตบอล, sms ทีเด็ดบอลชุด, sms บุฟเฟต์ผลฟุตบอล, สยามกีฬา sms (025020499), สยามกีฬา sms (025020477), sms วิเคราะห์บอลชุดโดยเซียน TAW, sms วิเคราะห์บอลชุดโดยเซียน 69 โดยทั้งหมดมีเนื้อหาทำนายผลการแข่งขัน เน้นไปที่อัตราต่อรอง เช่น 

“อังกฤษจะอาศัยเกมรับแล้วสวนกลับเก็บชัยเข้ารอบ” (วิเคราะห์บอลชุดโดยเซียน TAW 24 มิ.ย. 55) “ทีเด็ดยูโร1:โปแลนด์-รัสเซีย/รัสเซียต่อ ป.ป.” (บุฟเฟต์ผลฟุตบอล 12 มิ.ย. 55) “เรตก่อนเตะยูโร : เช็ก 0-0.5  0.98 0.97 (LIVE) ไหลต่อเช็ก” (สยามกีฬา SMS [025020499] 10 มิ.ย. 55)

ด้านสิทธิผู้บริโภค เมื่อเปรียบเทียบกับพ.ร.บ.คุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ.2522 ในมาตราที่ 4 ซึ่งระบุว่า ผู้บริโภคมีสิทธิได้รับความคุ้มครองนั้น ผลการศึกษาพบประเด็นที่อาจสุ่มเสี่ยงต่อการละเมิดกฎหมาย ใน 3 ลักษณะ คือ 1. โฆษณาเชิญชวนให้สมัครรับบริการข้อความสั้น (sms) มักมีเพียงแค่ข้อความเชิญชวนให้สมัครรับบริการและอัตราค่าบริการ แต่ส่วนใหญ่ไม่พบการแจ้งวิธีการ/ช่องทางการยกเลิกการรับบริการ รวมทั้งบริการข้อความสั้นที่มีโปรโมชั่นทดลองใช้บริการฟรี 7 วัน ส่วนใหญ่เมื่อถึงวันครบกำหนดหมดโปรโมชั่นจะไม่มีการแจ้งเตือนผู้บริโภคอีกครั้ง 2. เมื่อผู้บริโภคสมัครรับบริการข้อความสั้นแล้ว ต่อมามีการเก็บค่าบริการข้อความ หรือการโหวตที่ผู้บริโภคไม่ได้สมัคร แม้มีการเชิญชวนใน sms ที่รับบริการ 3. โฆษณาเชิญชวนให้สมัครรับบริการ sms มักไม่ได้บอกอัตราค่าบริการที่แท้จริงแก่ผู้บริโภค กล่าวคือ เป็นอัตราที่ยังไม่ได้รวมภาษีมูลค่าเพิ่มอีก 7%

ด้านกลวิธีในการโน้มน้าวจูงใจให้สมัครรับบริการ พบ 3 วิธี ได้แก่ 1. แนะนำบริการใหม่ต่อจากการรายงานข้อความที่สมัครใช้บริการไว้ เช่น “จบ90! โปแลนด์ 1-1 รัสเซีย/ฟรีsms สปอร์ตพูลกด *198*5#” (บุฟเฟ่ต์ผลฟุตบอล 13 มิ.ย. 55) 2. ทดลองใช้บริการฟรี เช่น เนื้อหาโฆษณา sms บอลสเต็ป แจ้งว่า * ทุกบริการ ทดลองใช้ฟรี 7 วัน สำหรับลูกค้าใหม่ (หนังสือพิมพ์ตลาดลูกหนังฉบับวันศุกร์ที่ 8 มิถุนายน 2555) 3. แจกของรางวัล เช่น “คุณได้รับเติมเงินฟรี 60 บ. กด *42196470300 สมาชิกรู้ทางบอลครบ 7 วัน 9 บ./sms” (Football Mania 3 14 มิ.ย. 55) หรือ “ทีเด็ด ฟุตบอลยุโรป วิเคราะห์ เจาะลึก ฟันธง จากทีมงานมืออาชีพ พิมพ์ F10 แล้วส่งมาที่ 4888033 ลุ้นรับทองคำ 25000 บาท ฟรี!” (วิเคราะห์บอลชุดโดย เซียน69 www.zeanstep.com)

ด้านความสัมพันธ์เชิงธุรกิจระหว่างผู้ประกอบการข้อความสั้น (sms) ที่เกี่ยวกับฟุตบอลยูโร 2012 ผู้ผลิตเนื้อหา ผู้ให้บริการโทรศัพท์มือถือ สื่อสารมวลชน และโต๊ะพนัน สามารถสรุปความสัมพันธ์ได้ ดังแผนภาพ

เมื่อวิเคราะห์ผลการศึกษา พบว่า การควบคุมดูแลปัญหาการพนันฟุตบอลและการละเมิดสิทธิผู้บริโภค สามารถดำเนินการได้ใน 6 ส่วน คือ 

1. ผู้ประกอบการ sms และสื่อหนังสือพิมพ์กีฬา เว็บไซต์ ควรปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะการควบคุมดูแลเนื้อหา sms ให้เหมาะสม การให้บริการที่ควรคำนึงถึงสิทธิผู้บริโภค การคัดกรองโฆษณาที่ลงในสื่อ

2. ผู้ให้บริการโทรศัพท์มือถือ สามารถมีส่วนร่วมในการขจัดปัญหาการพนันบอลด้วยการคัดกรองบริการ SMS 

3. นักพนันบอล ควรเปลี่ยนทัศนคติเรื่องการชมกีฬาเพื่อเดิมพัน โดยเฉพาะเด็กและเยาวชน ที่ผู้ปกครองควรดูแลการใช้สื่อของบุตรหลาน เนื่องจากสื่อเหล่านี้เข้าถึงง่าย และมีจำนวนมาก

4. ผู้บริโภค ต้องตระหนักถึงสิทธิของตน รู้จักติดตามข่าวสารด้านสิทธิผู้บริโภค และมีความรู้เท่าทันการโฆษณาจูงใจให้เล่นการพนัน 

5. องค์กรคุ้มครองผู้บริโภค ต้องสร้างเครือข่ายเพื่อเป็นภูมิคุ้มกันทางสังคม ในเรื่องการพนันบอลผ่านสื่อต่างๆ และการไม่ให้ผู้บริโภคหลงกลวิธีทางการตลาดของผู้ให้บริการสื่อต่างๆ

6. พนักงานเจ้าหน้าที่ที่มีหน้าที่รับผิดชอบ ควรติดตามจับการพนันบอลผ่านสื่อต่างๆ อย่างเคร่งครัดด้วย