พลิก กม.หาช่องเรียกค่าชดเชยจากรัฐ จนท.ป้องภัยพิบัติทำชาวบ้านเสียหาย
ในการดำเนินการป้อ งกันและบรรเทาาสาธารณภันของเจ้าหน้าที่รัฐนั้น บางครั้งอาจสร้างความเสียหายให้แก่ทรัพย์สิของประชาชนซึ่งมิใช่เป็นผู้ได้ รับประโยชน์จากการบําบัดภยันตรายจากสาธารณภัยนั้น ปรากฏว่า มีกฎหมายกำหนดให้ทางราชการชดเชยความเสียหายที่เกิดขึ้น ให้แก่ประชาชนผู้ได้รับความเสียหายนั้น
ดังนั้น ในกรณีที่กำลังวิพากษ์วิจารณ์คือ การนำกระสอบทรายขนาดใหญ่หรือ “บิ๊กแบ๊ก”มากั้นน้ำบริเวณดอนเมืองยาว 6 กม.เพื่อมิให้น้ำไหลลงคลองเปรมประชากรเป็นชะลอน้ำมิให้ท่วมกรุงเทพฯสูงเกิน ไปหรือกรุงเทพฯชั้นใน แต่กลับทำให้บ้านเรือนประชาชนหลังแนว”บิ๊กแบ๊ก”ท่วมสูงขึ้นและท่วมนานขึ้น กรณีดังกล่าวเข้าข่ายที่จะได้รับการชดเชยตามกฎหมายหรือไม่
ตาม พ.ร.บ.ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 มาตรา 43 บัญญัติว่า ให้ผู้บัญชาการ รองผู้บัญชาการ ผู้อํานวยการ รองผู้อํานวยการ ผู้ช่วยผู้อํานวยการ
และเจ้าาพนักงานซึ่งปฏิบัติการตามหน้าที่ในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ตามพ.ร.บ.นี้ เป็นเจ้าาพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา และในการปฏิบัติการตามหน้าที่ดังกล่าว หากได้ดําเนินการไปตามอํานาจหน้าที่ และได้กระทําไปพอสมควรแก่เหตุและมิได้ประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง ให้ผู้กระทําการนั้นพ้นจากความผิดและความรับผิดทั้งปวง
ในการดําเนินการดังกล่าว หากเกิดความเสียหายแก่ทรัพย์สินของผู้ใดซึ่งมิใช่เป็นผู้ได้รับประโยชน์จาก การบําบัดภยันตรายจากสาธารณภัยนั้น ให้ทางราชการชดเชยความเสียหายที่เกิดขึ้น ให้แก่ผู้นั้นตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กําหนดในกฎกระทรวง
ล่าสุดเมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2554 มีการประกาศใช้กฎกระทรวง กําหนดหลักเกณฑ์และวิธีการชดเชยความเสียหาย แก่ผู้เสียหายจากการบําบัดภยันตรายจากสาธารณภัย พ.ศ. 2554 มีสาระสำคัญดังนี้
“การบําบัดภยันตราย” หมายความว่า การปฏิบัติการของเจ้าหน้าที่ในการป้องกันและ บรรเทาสาธารณภัย ซึ่งได้ดําเนินการไปตามอํานาจหน้าที่เพื่อเป็นผลให้สาธารณภัยที่เกิดหรือ คาดว่าจะเกิดได้รับการแก้ไขให้บรรเทาลงโดยฉับพลัน
“ผู้เสียหาย” หมายความว่า ผู้ซึ่งทรัพย์สินของตนได้รับความเสียหายจากการบําบัดภยันตรายจากสาธารณภัย ของเจ้าหน้าที่และมิใช่เป็นผู้ได้รับประโยชน์จากการบําบัดภยันตราย จากสาธารณภัยนั้น
หนึ่ง เมื่อเกิดความเสียหายแก่ทรัพย์สินของผู้เสียหายและมีเหตุอันควรเชื่อว่าเกิด จาก การบําบัดภยันตรายของเจ้าหน้าที่ ให้ผู้อํานวยการท้องถิ่นหรือผู้ช่วยผู้อํานวยการกรุงเทพมหานคร แห่งพื้นที่ที่ทรัพย์สินนั้นตั้งอยู่ รายงานต่อผู้อํานวยการจังหวัดหรือผู้อํานวยการกรุงเทพมหานคร แล้วแต่กรณี ภายในเจ็ดวันนับแต่วันที่รู้หรือควรจะได้รู้ถึงความเสียหาย เพื่อให้ผู้อํานวยการจังหวัด หรือผู้อํานวยการกรุงเทพมหานครแต่งตั้งคณะกรรมการขึ้นคณะหนึ่งโดยไม่ชักช้า เพื่อพิจารณาเสนอความเห็นเกี่ยวกับผู้เสียหายที่มีสิทธิได้รับค่าชดเชยความ เสียหายและจํานวนค่าชดเชยความเสียหาย
สอง ในกรณีเกิดความเสียหายแก่ทรัพย์สินของผู้เสียหายต่อเนื่องกันหลายจังหวัด หรือต่อเนื่องกันระหว่างจังหวัดกับกรุงเทพมหานคร ให้ผู้มีอํานาจแต่งตั้งคณะกรรมการแต่งตั้งคณะกรรมการร่วมกัน
สาม ในนกรณีที่ผู้บัญชาการ รองผู้บัญชาการ ผู้อํานวยการกลาง ผู้อํานวยการจังหวัด หรือผู้อํานวยการกรุงเทพมหานครเป็นผู้ดําเนินการหรือมีส่วนร่วมดําเนิน การบําบัดภยันตราย ให้นายกรัฐมนตรี ผู้บังคับบัญชา หรือผู้กํากับดูแลบุคคลดังกล่าว แล้วแต่กรณี มีอํานาจแต่งตั้งคณะกรรมการต
สี่ ให้คณะกรรมการมีอํานาจหน้าที่ ดังต่อไปนี้
(1) สํารวจและจัดทําบัญชีรายชื่อผู้เสียหายและทรัพย์สินที่เสียหายไว้เป็นหลัก ฐานโดยตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐานทั้งปวงที่เกี่ยวข้อง รับฟังพยานบุคคล และคําชี้แจงของเจ้าหน้าที่และผู้เสียหาย หรือพยานผู้เชี่ยวชาญ และตรวจสอบเอกสาร วัตถุ หรือสถานที่
(2) พิจารณาข้อเท็จจริงอันเกี่ยวกับการกระทําของเจ้าหน้าที่ว่าได้ดําเนินการไป ตาม อํานาจหน้าที่ และได้กระทําให้เกิดความเสียหายแก่ทรัพย์สินของผู้เสียหายหรือไม่
(3) กําหนดค่าชดเชยความเสียหายแก่ทรัพย์สินของผู้เสียหาย
ห้า ให้คณะกรรมการดําเนินการตามอํานาจหน้าที่ให้แล้วเสร็จภายในสามสิบวันนับแต่ วันที่ได้รับการแต่งตั้ง หรือนับแต่วันที่ได้รับเรื่องที่ส่งมา หากไม่อาจดําเนินการได้ทันภายใน
กําหนดจะต้องรายงานปัญหาและอุปสรรคให้ผู้แต่งตั้งคณะกรรมการทราบ เพื่อพิจารณาอนุมัติขยายระยะเวลาออกไปได้อีกไม่เกินสามสิบวัน
หก ในการพิจารณากําหนดค่าชดเชยความเสียหายแก่ทรัพย์สิน ของผู้เสียหาย ให้คณะกรรมการคํานึงถึงสภาพของทรัพย์สินนั้น ราคาที่ซื้อขายกันตามปกติในท้องตลาด หรือเทียบราคาที่อ้างอิงจากราคากลางที่ทางราชการกําหนดตามที่เป็นอยู่ในวัน ที่เกิดความเสียหายนั้น การเสื่อมราคาจากการใช้ตามหลักเกณฑ์การคํานวณค่าเสื่อมราคาทรัพย์สินที่ กระทรวงการคลังกําหนด ในการเรียกให้ผู้ทําละเมิดชดใช้ความเสียหายให้แก่ทางราชการ การที่ทางราชการได้บรรเทาหรือ แก้ไขความเสียหายไปแล้ว และปัจจัยอื่นที่จะทําให้เกิดความเป็นธรรม
เจ็ด เมื่อคณะกรรมการได้พิจารณากําหนดค่าชดเชยความเสียหายแก่ทรัพย์สินของผู้เสีย หายเสร็จแล้ว ให้เสนอความเห็นไปยังผู้แต่งตั้งคณะกรรมการ ถ้าผู้แต่งตั้งคณะกรรมการขอให้ทบทวนหรือสอบสวนเพิ่มเติม ให้คณะกรรมการรีบดําเนินการให้เสร็จสิ้นภายในเวลาที่ผู้แต่งตั้งคณะกรรม การกําหนด
ความเห็นของคณะกรรมการต้องมีข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายที่แจ้งชัด และต้องมีพยานหลักฐานที่สนับสนุนประกอบด้วย
ความเห็นของคณะกรรมการไม่ผูกมัดผู้แต่งตั้งคณะกรรมการที่จะมีความเห็นเป็นอย่างอื่น
แปด เมื่อผู้แต่งตั้งคณะกรรมการได้มีความเห็นให้ชดเชย ความเสียหายแก่ผู้เสียหายแล้ว ให้คณะกรรมการประกาศบัญชีรายชื่อผู้เสียหายที่มีสิทธิได้รับการชดเชยความ เสียหาย ณ ศาลากลางจังหวัดหรือศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร และที่ว่าการอําเภอหรือสํานักงานเขตแห่งพื้นที่ที่ทรัพย์สินของผู้เสียหาย ตั้งอยู่แล้วแต่กรณี ภายในเจ็ดวันนับแต่วันที่มีความเห็นของผู้แต่งตั้งคณะกรรมการ
เก้า ผู้เสียหายผู้ใดที่มิได้มีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อ ผู้เสียหายนั้นอาจยื่นคําร้องขอชดเชยความเสียหายต่อผู้อํานวยการท้องถิ่น หรือผู้ช่วยผู้อํานวยการกรุงเทพมหานครแห่งพื้นที่ ที่ทรัพย์สินของผู้เสียหายตั้งอยู่ได้ภายในเก้าสิบวันนับแต่วันที่ได้ประกาศ บัญชีรายชื่อผู้เสียหาย
ให้ผู้อํานวยการท้องถิ่นหรือผู้ช่วยผู้อํานวยการกรุงเทพมหานครออกใบรับ คําขอแก่ผู้เสียหาย ไว้เป็นหลักฐาน แล้วส่งเรื่องไปยังคณะกรรมการโดยไม่ชักช้า
สิบ ให้ผู้แต่งตั้งคณะกรรมการแจ้งผลการวินิจฉัยเกี่ยวกับการจ่ายค่าชดเชยความ เสียหายให้แก่ผู้เสียหายพร้อมกับแจ้งสิทธิการอุทธรณ์ตามกฎหมายว่าด้วยวิธี ปฏิบัติราชการทางปกครอง ให้ผู้เสียหายทราบภายในเจ็ดวันนับแต่วันที่ได้รับผลการพิจารณาของคณะกรรมการ ผู้เสียหายมีสิทธิอุทธรณ์ผลการวินิจฉัยตามวรรคหนึ่งโดยยื่นต่อผู้แต่ง ตั้งคณะกรรมการภายใน สิบห้าวันนับแต่วันที่ได้รับแจ้งผลการวินิจฉัยดังกล่าว
สิบเอ็ด การจ่ายค่าชดเชยความเสียหายให้แก่ผู้เสียหาย ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น แห่งพื้นที่หรือกรุงเทพมหานครซึ่งเป็นพื้นที่ที่ทรัพย์สินของผู้เสียหายตั้ง อยู่ จ่ายค่าชดเชยให้แก่ผู้เสียหายโดยให้ใช้เงินจากงบประมาณรายได้ หรือเงินนอกงบประมาณขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแห่งพื้นที่หรือกรุงเทพมหานคร แล้วแต่กรณี หากไม่มีหรือมีไม่เพียงพอ ให้ใช้เงินจากงบประมาณรายจ่ายประจําปีงบกลาง รายการเงินสํารองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจําเป็น ทั้งนี้ ตามกฎหมายว่าด้วย วิธีการงบประมาณ
ในการขอรับจัดสรรเงินงบประมาณรายจ่ายประจําปี งบกลาง รายการเงินสํารองจ่าย เพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจําเป็นตามวรรคหนึ่ง ให้ดําเนินการ ดังต่อไปนี้
(1) กรณีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแห่งพื้นที่ยกเว้นเมืองพัทยา ให้แจ้งกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยเพื่อขอทําความตกลงกับสํานักงบประมาณ
(2) กรณีกรุงเทพมหานครและเมืองพัทยา ให้ขอทําความตกลงกับสํานักงบประมาณโดยตรง .