กสม. แพร่สาร วันต่อต้านการทรมานสากล ประจำปี 2568

คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เผยแพร่สารคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เนื่องใน ‘วันต่อต้านการทรมานสากล’ 26 มิถุนายน ประจำปี 2568

สำนักข่าวอิศรา (www.isranews.org) รายงานว่า วันที่ 25 มิถุนายน 2568 คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) เผยแพร่สารคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) เนื่องใน ‘วันต่อต้านการทรมานสากล’ 26 มิถุนายน ประจำปี 2568 ดังนี้

องค์การสหประชาชาติประกาศให้วันที่ 26 มิถุนายนของทุกปี เป็นวันต่อต้านการทรมานสากล เพื่อให้ประชาคมโลกได้รำลึกถึงความเจ็บปวดและความทุกข์ทรมานของเหยื่อที่เคยถูกกระทำทรมาน และเพื่อย้ำเตือนถึงภารกิจร่วมกันในการต่อต้านการทรมานและการปฏิบัติที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือย่ำยีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ในทุกรูปแบบ ไม่ว่าจะเกิดขึ้นที่ใดและในสถานการณ์ใดก็ตาม

สำหรับประเทศไทย นับตั้งแต่พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. 2565 มีผลใช้บังคับเมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2566 เป็นเวลากว่า 2 ปีที่คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) ได้ติดตามความคืบหน้าในการใช้บังคับกฎหมาย และเห็นพัฒนาการที่ดีตามลำดับ ล่าสุด ศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ ภาค 2 (ศาลชั้นต้น) มีคำพิพากษาเมื่อเดือนพฤษภาคม 2568 ตัดสินโทษจำคุกครูฝึกทหารและพลทหารรุ่นพี่ซึ่งกระทำการทรมานพลทหารในระหว่างการธำรงวินัยจนเป็นเหตุให้เสียชีวิตเมื่อเดือนสิงหาคม 2567 คดีนี้ถือเป็นคดีแรกที่ศาลมีคำพิพากษาตัดสิน ในความผิดตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานฯ นอกจากนี้ เมื่อเดือนมีนาคม 2568 ระเบียบคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหายว่าด้วยการช่วยเหลือ เยียวยา และฟื้นฟูผู้เสียหาย พ.ศ. 2568 ได้มีผลออกมาใช้บังคับ จึงถือเป็นอีกพัฒนาการเชิงบวก ในด้านการอำนวยความยุติธรรมด้วยการเยียวยาความเสียหายต่อชีวิต ร่างกาย รวมทั้งจิตใจ ให้แก่ผู้ถูกกระทำทรมานและครอบครัว

นอกจากนี้ กสม. ได้รับแจ้งว่าคณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติเมื่อเดือนเมษายน 2568 รับทราบข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการปฏิบัติตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานฯ และการพิจารณาเข้าเป็นภาคีพิธีสารเลือกรับของอนุสัญญาต่อต้านการทรมานและการประติบัติหรือการลงโทษอื่นที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือที่ย่ำยีศักดิ์ศรี (OPCAT) โดยเห็นควรให้ กสม. ในฐานะองค์กรอิสระและสถาบันสิทธิมนุษยชนระดับชาติ ทำหน้าที่เป็นกลไกป้องกันการทรมานระดับชาติ (National Preventive Mechanism - NPM) เมื่อประเทศไทยเข้าเป็นภาคีพิธีสาร OPCAT เพื่อตรวจสอบและเข้าถึงสถานที่ควบคุมตัวของรัฐได้อย่างมีประสิทธิภาพ เป็นอิสระ สม่ำเสมอ ซึ่งที่ผ่านมา กสม. ได้ดำเนินการตรวจเยี่ยมเชิงป้องกันสถานที่ควบคุมตัวของรัฐหลายประเภท ทั้งเรือนจำ สถานีตำรวจ สถานที่ควบคุมตัวภายใต้หน่วยงานด้านความมั่นคง สถานฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด รวมทั้งศูนย์ฝึกทหารใหม่ โดยพบว่าหลายสถานที่ควบคุมตัวมีความตื่นตัวต่อการปฏิบัติตามกฎหมายและได้ริเริ่มแนวปฏิบัติที่ดีในการควบคุมตัวบุคคลที่สอดคล้องกับหลักการป้องกันการทรมาน

เนื่องในวันต่อต้านการทรมานสากล 26 มิถุนายน ประจำปี 2568 นี้ กสม. จึงขอเน้นย้ำอย่างต่อเนื่องให้ประเทศไทยเร่งเข้าร่วมเป็นภาคีพิธีสาร OPCAT เพื่อสร้างหลักประกันที่เข้มแข็งยิ่งขึ้นในการตรวจสอบสถานที่ควบคุมตัวของรัฐ พร้อมทั้งขอชื่นชมหน่วยงานที่มีหน้าที่ปฏิบัติตามกฎหมายป้องกันและปราบปรามการทรมาน เช่น สำนักงานตำรวจแห่งชาติ กองทัพทุกเหล่า และกรมราชทัณฑ์ ที่ได้พัฒนาแนวปฏิบัติในการคุมขัง การควบคุมตัว และการอบรมกำลังพลโดยคำนึงถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์และหลักป้องกันการทรมาน สุดท้ายนี้ ขอให้สังคมได้ร่วมกันสร้างวัฒนธรรมแห่งการไม่ยอมรับการกระทำทรมาน โดยตระหนักร่วมกันว่าไม่มีพฤติการณ์หรือสถานการณ์พิเศษใดยกขึ้นมาเป็นข้ออ้างที่มีเหตุผลสำหรับการทรมานได้ รวมทั้งผลักดันให้เหยื่อและครอบครัวผู้ถูกกระทำทรมานและผู้ถูกบังคับให้สูญหายได้รับความยุติธรรมและการเยียวยาความเสียหายในทุกรูปแบบ