บริษัทอาวุธจีนมีอิสระในการส่งออกมากเพียงใด

"...จุดเด่นของบริษัทส่งออกอาวุธของจีน คือ การมีเงื่อนไขยืดหยุ่นกว่าชาติตะวันตก เช่น ไม่ผูกเงื่อนไขด้านประชาธิปไตย/สิทธิมนุษยชน ขายอาวุธในราคาที่เข้าถึงได้ มีการโอนเทคโนโลยีบางส่วน พร้อมแพ็กเกจฝึกอบรมและซ่อมบำรุง ทั้งหมดนี้มีส่วนทำให้จีน สามารถเจาะตลาดหลายประเทศที่ถูกสหรัฐ/ยุโรปจำกัดการขายอาวุธ..."

จากรายงานเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2568 กองทัพไทยยืนยันว่า สามารถยึดขีปนาวุธต่อต้านรถถังนำวิถี GAM-102LR สัญชาติจีน หลังเข้าตีฐานกัมพูชาบนเนิน 500 โดยพบว่า ขีปนาวุธต่อต้านรถถังนำวิถี (ATGM) ยุคที่ 5 ที่ยึดมาได้นั้น ผลิตโดยบริษัทจีน คือ Poly Defence (สาย GAM/Bolas) ซึ่งเป็นบริษัทในเครือ Poly Technologies สังกัดรัฐวิสาหกิจจีน

คำถามตามมาคือ บริษัทส่งออกอาวุธของจีนมีอิสระเชิงยุทธศาสตร์ในการตัดสินใจขายอาวุธมากเพียงใด ?

ภูมิหลัง :
Poly Technologies ก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1984 เป็นบริษัทในเครือ China Poly Group Corporation ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจของจีน อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของรัฐจีนอย่างใกล้ชิด

บริษัทมีบทบาทหลักในการส่งออกอาวุธ ยุทโธปกรณ์ และเทคโนโลยีทางทหาร รวมถึงการให้บริการฝึกอบรม การซ่อมบำรุง และการสนับสนุนด้านโลจิสติกส์

Poly Technologies มีการส่งออกอาวุธหลากหลายประเภท เช่น รถถัง ยานเกราะปืนใหญ่ ระบบจรวด ขีปนาวุธระยะสั้น–กลาง อากาศยานไร้คนขับ (โดรน) ระบบเรดาร์และ C4ISR รวมทั้งอาวุธเบาและกระสุน เป็นต้น

ในขณะนี้ จีนก้าวขึ้นเป็น ผู้ส่งออกอาวุธรายใหญ่ top 5 ของโลก

ทั้งนี้ ในระบบการเมืองของจีน การส่งออกอาวุธถือเป็นกิจกรรมเชิงยุทธศาสตร์ของรัฐ ไม่ใช่กิจกรรมตลาดเสรี

Poly Technologies มีบทบาทสำคัญที่ทำให้จีนสามารถสร้าง พันธมิตรทางทหาร และขยายอิทธิพลในประเทศกำลังพัฒนา โดยเฉพาะประเทศโลกขั้วใต้ (Global South) ตัวอย่างประเทศลูกค้าหลัก เช่น ประเทศในเอเชียใต้ ตะวันออกกลาง และแอฟริกา

จุดเด่นของบริษัทส่งออกอาวุธของจีน คือ การมีเงื่อนไขยืดหยุ่นกว่าชาติตะวันตก เช่น ไม่ผูกเงื่อนไขด้านประชาธิปไตย/สิทธิมนุษยชน ขายอาวุธในราคาที่เข้าถึงได้ มีการโอนเทคโนโลยีบางส่วน พร้อมแพ็กเกจฝึกอบรมและซ่อมบำรุง

ทั้งหมดนี้มีส่วนทำให้จีน สามารถเจาะตลาดหลายประเทศที่ถูกสหรัฐ/ยุโรปจำกัดการขายอาวุธ

Key Message :
Poly Technologies มีความเป็นอิสระในการตัดสินใจขายอาวุธหรือไม่ หรือจำเป็นต้องผ่านกลไกรัฐและกองทัพ PLA

คำตอบ
Poly Technologies ไม่มีอิสระเชิงยุทธศาสตร์ในการตัดสินใจขายอาวุธ แต่มีอิสระเชิงพาณิชย์และเทคนิคภายใต้กรอบนโยบายของรัฐ พรรคคอมมิวนิสต์จีน และกองทัพปลดปล่อยประชาชนจีน (PLA)

การขายอาวุธของบริษัทจึงเป็นส่วนหนึ่งของนโยบายการต่างประเทศและยุทธศาสตร์ความมั่นคงของจีน มากกว่าการดำเนินธุรกิจเพื่อกำไรสูงสุด

โครงสร้างการตัดสินใจ :

1) ระดับพรรคและรัฐ
การกำหนดกรอบนโยบายการขายอาวุธอยู่ภายใต้คณะกรรมาธิการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีน และคณะกรรมาธิการการทหารกลาง (CMC) ซึ่งกำหนดว่า จีนจะขายอาวุธให้ประเทศใด ในระดับใด และสอดคล้องกับยุทธศาสตร์การต่างประเทศหรือไม่

2) ระดับกองทัพปลดปล่อยประชาชนจีน PLA ทำหน้าที่คัดกรองด้านความมั่นคง กำหนดการลดสเปกอาวุธเพื่อการส่งออก และควบคุมการถ่ายทอดเทคโนโลยี โดยมีอำนาจยับยั้งดีลที่กระทบความมั่นคงของจีน

3) ระดับกลไกรัฐบาลพลเรือน
หน่วยงานด้านการค้าและการควบคุมการส่งออกของจีนดูแลเรื่องกฎหมาย ภาพลักษณ์ระหว่างประเทศ และความเสี่ยงจากการคว่ำบาตร

4) ระดับองค์กร : บทบาทของ Poly Technologies
บริษัทมีอิสระในการเจรจาราคา การจัดแพ็กเกจ การบริหารสัญญา และบริการหลังการขาย แต่ไม่มีอิสระในการเลือกประเทศลูกค้าเอง

ดังนั้น นัยเชิงนโยบาย การเจรจากับ Poly Technologies จึงอาจจะถูกมองว่าเป็นการเจรจากับรัฐจีน และการซื้อหรือรับอาวุธจากบริษัทจีนมักมาพร้อมความผูกพันทางการเมืองและความมั่นคงระยะยาว เช่น ประเทศผู้รับอาวุธอาจเกิดการพึ่งพามาตรฐาน อะไหล่ และการฝึกจากจีน

Poly Technologies ทำหน้าที่เป็นเพียงผู้ปฏิบัติการเชิงพาณิชย์ภายใต้คำสั่งเชิงยุทธศาสตร์ของรัฐและกองทัพจีน การตัดสินใจขายอาวุธจึงไม่ใช่ผลจากตลาดเสรี แต่เป็นผลจากการคำนวณด้านอำนาจ อิทธิพล และยุทธศาสตร์ความมั่นคงของจีน

สรุป : Poly Technologies
- มีอิสระเชิงพาณิชย์ อยู่ภายใต้กรอบรัฐ แต่ไม่มีอิสระเชิงยุทธศาสตร์
- มีบทบาทด้านต่างประเทศ ถือเป็นเครื่องมือของรัฐโดยตรง
- การขายอาวุธของจีนสะท้อนผลประโยชน์เชิงภูมิรัฐศาสตร์มากกว่ากลไกตลาด

หมายเหตุ : กรณีกองทัพไทยสามารถยึดระบบขีปนาวุธต่อต้านรถถังนำวิถียุคที่ 5 รุ่น GAM-102LR สัญชาติจีน จากทหารกัมพูชาบนเนิน 500 ได้เป็นจำนวนมากเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2568 จนถึงขณะนี้ยังไม่มีข้อมูลสาธารณะที่ยืนยันได้ว่า Poly Technologies เป็นผู้จัดส่งอาวุธให้กัมพูชาโดยตรง การยืนยันผู้จัดส่งอาวุธ ต้องอาศัยหลักฐานเอกสาร ไม่ใช่เพียงการพบการใช้งานอาวุธในพื้นที่ และจำเป็นต้องรอคำชี้แจงจากทางการจีน

บทความโดย :
ดร.อักษรศรี พานิชสาส์น

เครดิต : Facebook ดร.อักษรศรี พานิชสาส์น
https://www.facebook.com/share/p/1DS2CPZ5y7/?mibextid=wwXIfr