"...การคุมขังผู้กระทำความผิดที่เกี่ยวข้องกับการเมืองหรือความมั่นคงต่อรัฐ เป็นเรื่องปกติของประเทศประชาธิปไตยทั่วไป แม้กระทั่งประเทศสหรัฐอเมริกาซึ่งหลายคนคิดว่าเป็นประเทศต้นแบบของประชาธิปไตย ทั้งนี้ ก็เพราะผู้พิพากษาต้องพิจารณาข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายในสำนวนที่ปรากฏเป็นสำคัญ ไม่อาจที่จะนำแนวคิดทางการเมืองต่าง ๆ มาเป็นเรื่องสำคัญในการวินิจฉัยได้ ซึ่งนี้ก็เป็นหลักการสำคัญหลักการหนึ่งของความเป็นอิสระของอำนาจตุลาการ..."
............................
สืบเนื่องจากกรณีมีความเห็นหลากหลายเกี่ยวกับการปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหาที่เกี่ยวข้องกับเรื่องการเมือง
และมีนักกฎหมายซึ่งเคยเป็นอดีตผู้พิพากษาท่านหนึ่ง ให้ความเห็นเรื่องนี้ในข้อเขียนว่า กฎหมายว่าด้วยการประกันตัวผู้ต้องหาหรือจำเลยของไทยเป็นไปตามมาตรฐานสากลจริงหรือ?
โดยสรุปแล้ว ท่านอธิบายว่า ป.อ. มาตรา 108/1 ที่มีการแก้ไขล่าสุดนั้น นำหลักการมาจากกฎหมาย Bail Reform Act of 1984 ของสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีแนวคิดที่น่าสนใจ 2 ประเด็น
1.ความหมายของ “ก่อเหตุอันตราย” ต้องพิจารณาว่า ความผิดที่ถูกกล่าวหาต้องเป็นอาชญากรรมร้ายแรง ส่วนอันตรายต้องเป็นอันตรายที่เกิดขึ้นต่อบุคคลหรือทรัพย์เท่านั้น ไม่ใช่ความผิดทางการเมือง หรือความมั่นคงของรัฐ ไม่ใช่ความผิดใดก็ได้อย่างที่ศาลเข้าใจ
2. มาตรฐานการพิสูจน์ ต้องมีมาตรฐาน ไม่ใช่เพียง “เหตุอันควรเชื่อ” ที่อาศัยความคิดส่วนบุคคล (Subjective) ไม่มีหลักฐานที่จับต้องได้ (Concrete evidence) แต่รัฐต้องพิสูจน์ตามหลักความเหนือกว่าซึ่งพยานหลักฐาน (preponderance of the evidence) กล่าวคือรัฐต้องพิสูจน์ได้มากกว่า 50% ว่าผู้ต้องหาหรือจำเลยกระทำความผิดร้ายแรง หรือมีโอกาสที่จะหลบหนีหรือจะกระทำการอันเป็นอุปสรรคต่อความยุติธรรม และต้องพิสูจน์ด้วยว่า หากมีการปล่อยตัวชั่วคราวจะมีผลกระทบต่อความปลอดภัยของบุคคลหรือสังคมด้วย จำเลยไม่ต้องมีหน้าที่พิสูจน์ว่าตนจะไม่หลบหนีหรือไปก่อนเหตุอันตรายใด ๆ
แล้วท่านสรุปว่า เมือเปรียบเทียบมาตรฐานตามกฎหมายสหรัฐที่ไทยใช้เป็นแม่แบบแล้ว ย่อมเห็นได้ว่าประเทศไทย (ไม่ใช่มีสองมาตรฐานนะครับ) แต่มีมาตรฐานต่ำกว่ากฎหมายสหรัฐอเมริกามาก
ข้อเขียนโดยละเอียดปรากฏตามลิงค์นี้
https://www.facebook.com/papa.indananda/posts/10157656739191261
จากประเด็นข้อสนทนาที่ท่านได้หยิบยกมาข้างต้น ทำให้ผมเกิดคำถามในใจว่า
- มีผู้กระทำผิดทางการเมืองหรือความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงของรัฐ ที่ถูกปฏิเสธไม่ให้ปล่อยชั่วคราวในประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศอื่น ๆ ที่อ้างว่าเจริญแล้ว บ้างหรือไม่? และ
- มาตรฐานการพิจารณาการปล่อยชั่วคราวของสหรัฐอเมริกาในศาลจริง ๆ แล้วเขาพิจารณาข้อกฎหมายและข้อเท็จจริงกันอย่างไร ?
ผมก็ได้ลองไปค้นหาข้อมูลดู ก็พบว่า ในสหรัฐอเมริกามีผู้ต้องหาและนักโทษที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวทางการเมือง (เขาใช้คำว่า Prisoners of Empire) ถูกคุมขังอยู่ ทั้งระหว่างพิจารณาคดี และตัดสินแล้ว เป็นจำนวนมาก การกระทำของเขาเหล่านั้นเกิดจากการต่อต้านอำนาจรัฐในรูปแบบต่าง ๆ กัน เช่น การต่อต้านการเหยียดผิวและเชื้อชาติ ต่อต้านกฎหมายสิ่งแวดล้อม เรียกร้องสิทธิมนุษยชน ต่อต้านการลิดรอนสิทธิส่วนบุคคลของอำนาจรัฐ ซึ่งเรื่องเหล่านี้เป็นเรื่องทางการเมืองทั้งนั้น ความหนักเบาของความผิดอาจจะมีแตกต่างกันไปบ้างแล้วแต่กรณี
บทความ Political Prisoners in the USA
https://afgj.org/politicalprisonersusa
ส่วนในประเทศอังกฤษก็เช่นกัน ศาลอังกฤษคุมขัง Julian Assange ผู้ก่อตั้ง Wilileaks ที่เปิดเผยข้อมูลลับของหน่วยงานสหรัฐ ทำให้โลกได้รับรู้เรื่องราวไม่ดีงามทั้งหลาย และกลายมาเป็นผู้กระทำผิดทางการเมืองที่สำคัญ (โดยเฉพาะของ US) คนหนึ่ง เขาถูกคุมขังเพื่อรอส่งตัวไปอเมริกา ผู้พิพากษาหัวหน้าคณะในคดี Judge Vaness Baraitser ปฏิเสธที่จะรับฟังคำร้องของ Assange ว่าเขาถูกกระทำไม่ชอบด้วยการถูกจับใส่ข้อกุญแจมือหลายครั้ง ถูกยึดโทรศัพท์ ถูกค้นตรวจโดยไม่ชอบหลายครั้ง และศาลยังปฏิเสธปล่อยตัวชั่วคราว แล้วจับแยกตัวเขากับทนายความอีกด้วย ภายใต้กระแสต่อต้านขององค์กรกฎหมายทั้งหลายที่ขอให้ศาลปล่อยตัวเขา
บทความ Who says Britain doesn’t have political prisoners?
https://diem25.org/who-says-britain-doesnt-have-political-prisoners/
อีกคดีในอังกฤษ Emma West ด่าเหยียดเชื้อชาติในรถรางว่า “พวกแก่ไม่ใช่คนอังกฤษ ไอ้ฉิบหาย กลับไปประเทศตัวเองสะ อย่ามาอยู่ที่นี้ ไม่มีอะไรที่นี้หรอก อังกฤษฉิบหายแล้ว อังกฤษของฉันฉิบหายหมดแล้ว” ซึ่งคำพูดดังกล่าวแม้จะเป็นคำด่าธรรมดา แต่สะท้อนให้เห็นการต่อต้านสังคมที่ยอมรับความหลากหลาย เป็นเรื่องเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของสังคม
และเมื่อคำพูดนี้ถูกนำลงใน Youtube ตำรวจจับเธอ เธอไม่ได้รับการปล่อยชั่วคราว ถูกขัง ถูกพรากจากครอบครัว ในขณะที่เธอปฏิเสธว่าไม่ได้กระทำผิด แต่ต่อมาเธอก็ได้รับการปล่อยชั่วคราวระหว่างพิจารณา และในที่สุดเธอยอมรับผิดว่าเป็นพวกชอบพูดเหยียดเชื้อชาติจริง
British Political Prisoners websit
https://www.thestudentroom.co.uk/showthread.php?t=2127499
Emma West: Croydon tram race rant woman pleads quilty
https://www.bbc.com/news/uk-england-london-22780673
นี่เป็นตัวอย่างที่ทำให้เห็นได้ว่า การคุมขังผู้กระทำความผิดที่เกี่ยวข้องกับการเมืองหรือความมั่นคงต่อรัฐ เป็นเรื่องปกติของประเทศประชาธิปไตยทั่วไป แม้กระทั่งประเทศสหรัฐอเมริกาซึ่งหลายคนคิดว่าเป็นประเทศต้นแบบของประชาธิปไตย
ทั้งนี้ ก็เพราะผู้พิพากษาต้องพิจารณาข้อเท็จจริงและข้อกฎหมายในสำนวนที่ปรากฏเป็นสำคัญ ไม่อาจที่จะนำแนวคิดทางการเมืองต่าง ๆ มาเป็นเรื่องสำคัญในการวินิจฉัยได้
ซึ่งเป็นหลักการสำคัญหลักการหนึ่งของความเป็นอิสระของอำนาจตุลาการ
โดย จักรกฤษณ์ เจนเจษฎา ผู้พิพากษาหัวหน้าคณะในศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษ
ที่มาภาพ https://www.freepik.com/free-photo/close-up-workers-with-briefcases_864566.htm
Isranews Agency | สำนักข่าวอิศรา 