“ปลาส้มผู้ใหญ่ลั่นทม” ผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่ธุรกิจที่ยั่งยืน

“ปลาส้มผู้ใหญ่ลั่นทม” ผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่ธุรกิจที่ยั่งยืน ตัวแทนการเรียนรู้ แก้ปัญหา สร้าง “ประโยชน์สุข” ให้ชุมชนอย่างแท้จริง

เมื่อต้องเผชิญกับความท้าทายทั้งเรื่องเศรษฐกิจ ผลผลิต และปัญหาตลาด หลายชุมชนสามารถก้าวข้ามด้วยพลังคนตัวเล็กที่ไม่หยุดเรียนรู้ “ผู้ใหญ่ลั่นทม โชติดิลก” ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปถนอมอาหาร อ.วังชิ้น จ.แพร่ คือตัวแทนของผู้นำชุมชนหญิงที่ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นแปรรูปเพิ่มคุณค่าปลานิล สร้างผลิตภัณฑ์ “ปลาส้มผู้ใหญ่ลั่นทม” ต่อยอดสู่ธุรกิจที่ยั่งยืน สร้างทั้งรายได้และความสุขให้คนในชุมชนอย่างแท้จริง ภายใต้การสนับสนุนของโครงการ “โรงเรียนผู้นำชุมชนประโยชน์สุข” ที่ช่วยเพิ่มความรู้ด้านการสร้างแบรนด์ และการตลาดออนไลน์ 

“ปลาส้มผู้ใหญ่ลั่นทม” ผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น โดดเด่นด้วยสูตรเฉพาะจากปลานิลเนื้อแน่น ขาวสะอาด และหมักด้วยข้าวสามชนิด ได้แก่ ข้าวหอมมะลิขาว มะลิแดง และข้าวเหนียว เพื่อให้รสชาตินุ่มกลมกล่อม มีจุดเริ่มต้นจากการรวมกลุ่มชาวบ้านพ่อแม่ที่ว่างเว้นจากการทำนามาผลิตและแปรรูปปลาส้ม โดยมี “ผู้ใหญ่ลั่นทม” เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงหลักในการพัฒนาเป็นผลิตคุณภา พได้มาตรฐาน และกำลังก้าวสู่มาตรฐานฮาลาล เดินหน้าแตกไลน์สินค้าใหม่ เช่น น้ำพริกปลาส้ม และนักเก็ตปลาส้ม พร้อมใช้การตลาดออนไลน์สร้างยอดขายเติบโต ทั้งช่องทางขายผ่าน Facebook, Shopee และไปรษณีย์ไทย

ใช้ความคิดเป็นเครื่องมือ วิเคราะห์แก้ปัญหา

ผู้ใหญ่ลั่นทมบอกว่า การแปรรูปถนอมอาหารไม่ยากและไม่ง่าย ซึ่งกว่าจะมาเป็นปลาส้มผู้ใหญ่ลั่นทม เนื้อแน่น ขาวอวบตามสโลแกน เคยเจอปัญหามากมายทั้งเนื้อปลาเละ เน่าเสีย และไม่มีตลาดรองรับ ต้องทำการคิดและวิเคราะห์หาสาเหตุเพื่อแก้ปัญหาหลายเรื่อง จนนำมาสู่การปรับปรุงและพัฒนา เริ่มจากเรื่องสำคัญที่สุดคือ ปลาต้องสด กดแล้วไม่บุ๋ม ล้างให้สะอาดด้วยน้ำที่คนบริโภคได้ และทันเวลา อายุปลาไม่เกิน 6 เดือน เพื่อให้กระดูกไม่แข็งเกินไปและเนื้อแน่น แต่เนื่องจากชุมชนไม่ได้เลี้ยงปลาเอง จึงต้องทำความเข้าใจกับเครือข่ายเลี้ยงปลานิลในพื้นที่ภาคเหนือ โดยเฉพาะ จ.เชียงราย ที่มีพื้นที่เลี้ยงปลานิลแปลงใหญ่ และเป็นแหล่งวัตถุดิบหลัก

ส่วนอีกเรื่องที่สำคัญมาเช่นกันคือ “คน” ที่ต้องมีความรู้และมีการพัฒนาทักษะ เพราะทุกกระบวนการผลิตเป็นแฮนด์เมด ดังนั้น คนต้องเข้าใจและมีเทคนิค ไม่ว่าจะเป็นการล้างปลาให้สะอาด ไม่ให้เหม็นกลิ่นดินโคลน ซึ่งเป็นจุดที่ทำให้หลายคนไม่รับประทานปลานิล และการขอดเกล็ดที่ใช้ช้อนแกงเพื่อไม่ให้ปลาช้ำ หรือแม้แต่การแล่เนื้อปลาไม่ให้มีกลิ่นคาว รวมถึงวิธีทำให้ปลาตายโดยไม่ทุบหัว แต่ไม่ได้ปล่อยให้ตายตามธรรมชาติ ตลอดจนการไล่ไม่ให้มีเลือดในกล้ามเนื้อ ทำให้ได้เนื้อปลาขาว ๆ เป็นต้น นอกจากนี้ โรงเรือนยังต้องได้มาตรฐาน

“ปลาส้ม” ตัวแทนการเรียนรู้ต่อยอดสู่ธุรกิจที่ยั่งยืน

ผู้ใหญ่ลั่นทมทิ้งท้ายว่า “แม้เราจะมีตลาด และเพจ Facebook เป็นช่องทางจำหน่ายสินค้าแล้ว แต่เรายังไม่เปิดกว้างพอ มุมมองของเราก็แค่เล็ก ๆ แคบ ๆ แค่งานโอท็อป แต่ปัจจุบันเป็นโลกยุคไอที ทั่วโลกมองเห็นกันได้หมด น้อง ๆ จากเอสซีจีบอกว่า เราต้องไปสู่พื้นที่ที่ทุกคนมองเห็น แนะนำให้ลงอัปเดตเพจบ่อย ๆ และสม่ำเสมอ ซึ่งต้องขอบคุณโครงการ ‘โรงเรียนผู้นำชุมชนประโยชน์สุข’ ของเอสซีจี ที่ทำให้กลุ่มเกษตรกรในพื้นที่เล็ก ๆ ของ อ.วังชิ้นได้รับความรู้ และก้าวมาสู่ความสำเร็จได้ในวันนี้”

“ปลาส้มผู้ใหญ่ลั่นทม” จึงเป็นเสมือนตัวแทนการยืนหยัดสู้ปัญหา ใช้ความคิดเป็นเครื่องมือ วิเคราะห์ปัญหาเป็นแนวทางพัฒนา ผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น พร้อมใช้ความรู้ที่ได้รับจากโครงการ “โรงเรียนผู้นำชุมชนประโยชน์สุข” ของเอสซีจี พาปลาส้มที่เป็นผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต่อยอดสู่ธุรกิจที่ยั่งยืน สร้างรายได้อย่างมั่นคงและความสุขที่แท้จริงให้กับชุมชน