สตง. สอบโครงการประเมินคุณธรรม ITA ป.ป.ช. พบปัญหาเครื่องมือบางส่วนยังไม่ชัดเจน ไม่สามารถแสดงให้เห็นว่าหน่วยงานภาครัฐเป็นหน่วยงานที่มีความโปร่งใสไม่ทุจริตได้จริง ตีแสกหน้า นโยบาย No Gift Policy "งดรับของขวัญและของกำนัลทุกชนิด” โชว์หร่าหน้าเว็บไซต์ แต่ผู้บริหารองค์กรถูกจับกุมความผิดฐานเรียกรับผลประโยชน์ละเว้นปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ ชงข้อเสนอแก้ไขปัญหาแล้ว
สำนักข่าวอิศรา (www.isranews.org) รายงานว่า เมื่อเร็ว ๆ นี้ สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) ได้สรุปรายงานผลการตรวจสอบผลสัมฤทธิ์และประสิทธิภาพการดำเนินงานตามยุทธศาสตร์ชาติด้านการปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ ภายใต้แผนแม่บทการต่อต้านการทุจริตและประพฤติมิชอบของสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) พบปัญหาในการดำเนินงานโครงการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (Integrity and Transparency Assessment: ITA) (โครงการประเมิน ITA) เกี่ยวกับเครื่องมือที่ใช้ในการประเมิน ITA บางส่วนยังไม่ชัดเจน ไม่สามารถแสดงให้เห็นว่า หน่วยงานภาครัฐเป็นหน่วยงานที่มีความโปร่งใสและไม่ทุจริต
นอกจากนี้ การเปิดเผยข้อมูลของหน่วยงานภาครัฐเป็นเพียงการเปิดเผยข้อมูลเพื่อนำไปสู่ความโปร่งใสในการปฏิบัติงาน แต่อาจไม่เพียงพอต่อการป้องกันการทุจริตหรือไม่สามารถสะท้อนให้เห็นว่าหน่วยงานมีความโปร่งใสและไม่ทุจริต
รายงานผลการตรวจสอบ สตง. ระบุว่า โครงการประเมิน ITA เป็นโครงการที่มีหน่วยงานภาครัฐเข้าร่วมการประเมินเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันมีหน่วยงานภาครัฐที่เข้าร่วมประเมิน ประมาณ 8,300 หน่วยงาน ซึ่งผลการประเมิน ITA จะสนับสนุนให้หน่วยงานภาครัฐแต่ละแห่งทราบถึงผลการดำเนินงานของหน่วยงานทั้งด้านคุณธรรมและความโปร่งใส เพื่อนำไปปรับปรุงพัฒนาการดำเนินงานให้มีคุณธรรมและความโปร่งใสมากยิ่งขึ้น โดยจะมีส่วนช่วยสนับสนุนให้เกิดความโปร่งใสและช่วยให้ปัญหาการทุจริตและประพฤติมิชอบของประเทศลดลง ซึ่งสำนักงาน ป.ป.ช. ได้ดำเนินการปรับปรุงเครื่องมือที่ใช้ในการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสของหน่วยงานภาครัฐเพื่อให้มีความชัดเจนอย่างต่อเนื่อง
แต่จากการตรวจสอบพบว่า เครื่องมือที่ใช้ในการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสของหน่วยงานภาครัฐ บางส่วนยังไม่ชัดเจน อาทิ ข้อคำถามบางข้อผู้ตอบแบบวัดอาจตีความคำถามแตกต่างกันและมีเกณฑ์การให้คะแนน ที่แตกต่างกัน และยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าผู้ตอบแบบวัดให้คะแนนประเมินเป็นไปตามข้อเท็จจริง
ข้อคำถามบางข้อไม่ได้ออกแบบให้สอดคล้องกับภารกิจหลักของหน่วยงานภาครัฐ แบบวัด OIT เป็นการกำหนดข้อมูลสำคัญที่หน่วยงานต้องเปิดเผย แต่ยังไม่ได้พิจารณา คุณภาพของข้อมูลที่เปิดเผย อีกทั้งเป็นการเปิดเผยข้อมูลเพื่อนำไปสู่ความโปร่งใสในการปฏิบัติงาน เท่านั้น
นอกประเด็นนี้ การเปิดเผยข้อมูลของหน่วยงานภาครัฐเป็นเพียงการเปิดเผยข้อมูลเพื่อนำไปสู่ความโปร่งใสในการปฏิบัติงาน แต่อาจไม่เพียงพอต่อการป้องกันการทุจริตหรือไม่สามารถสะท้อน ให้เห็นว่าหน่วยงานมีความโปร่งใสและไม่ทุจริต มีการยกตัวอย่างเช่น
ข้อ 031 การประกาศเจตนารมณ์นโยบาย No Gift Policy จากการปฏิบัติหน้าที่
ข้อ 032 การสร้างวัฒนธรรม No Gift Policy
ข้อ 033 รายงานผลตามนโยบาย No Gift Policy
ขณะที่ ผู้ตรวจสอบมีความเห็นว่า การที่หน่วยงานมีการเปิดเผยข้อมูลครบถ้วนและได้คะแนนเต็มในการประเมินในแต่ละข้อ แต่ไม่อาจรับรองได้ว่าหน่วยงานดังกล่าวไม่มีการรับของขวัญจากบุคคลอื่นหรือไม่สามารถสะท้อนได้ว่าหน่วยงานดังกล่าวจะมีความโปร่งใสและไม่ทุจริต
อาทิ ผู้บริหารของหน่วยงานภาครัฐแห่งหนึ่ง ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเป็นผู้บริหารระดับสูงของหน่วยงานและประกาศเจตนารมณ์การเป็นองค์กรแห่งความโปร่งใส มีมาตรฐานทางคุณธรรม จริยธรรม ผู้บริหาร เจ้าหน้าที่ และบุคลากรทุกคน “งดรับของขวัญและของกำนัลทุกชนิด” จากการปฏิบัติหน้าที่เพื่อเสริมสร้างวัฒนธรรมและค่านิยมสุจริตในการปฏิบัติงาน ป้องกันการทุจริตและประพฤติมิชอบ โดยเผยแพร่นโยบายผ่านเว็บไซต์ของหน่วยงานและออกประกาศของหน่วยงานเพื่อให้ข้าราชการในสังกัดปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด
อย่างไรก็ตาม ผู้บริหารของหน่วยงานดังกล่าวถูกจับกุมในความผิดฐานเรียกรับผลประโยชน์และละเว้นปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ สะท้อนให้เห็นว่า การเปิดเผยข้อมูลดังกล่าวเป็นเพียงการให้ข้อมูลจากหน่วยงานว่า “งดรับของขวัญและของกำนัลทุกชนิด” แต่ในความเป็นจริง ผู้บริหารหรือเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานอาจไม่มีความโปร่งใสในการปฏิบัติงาน และอาจเรียกรับของขวัญหรือของกำนัลได้
รายงานสอบ สตง. ยังระบุว่า การจะสะท้อนให้เห็นถึงคุณธรรมและความโปร่งใสของหน่วยงานภาครัฐ จะต้องพิจารณาผลการประเมินทั้ง 3 เครื่องมือประกอบกัน ได้แก่ แบบวัด IIT EIT และ OIT เพื่อนำมาวิเคราะห์จุดอ่อน และนำไปปรับปรุงพัฒนาการดำเนินงานของหน่วยงานให้มีคุณธรรมและความโปร่งใส ซึ่งการที่เครื่องมือที่ใช้ในการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสของหน่วยงานภาครัฐ บางส่วนอาจยังไม่ชัดเจน ส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่นของการประเมิน ITA ที่จัดทำขึ้นมาเพื่อเป็นเครื่องมือช่วยส่งเสริมธรรมาภิบาลของหน่วยงานภาครัฐ และยังส่งผลต่อการบรรลุเป้าหมายระดับประเด็นแผนแม่บทฯ และเป้าหมายระดับแผนย่อยด้วย
เบื้องต้น สตง. ได้มีข้อเสนอแนะให้เลขาธิการคณะกรรมการ ป.ป.ช พิจารณาดำเนินการ ดังนี้
1. กำหนดข้อคำถามที่ใช้ในการประเมินให้มีความชัดเจนมากยิ่งขึ้นเพื่อลดปัญหาจากการตีความหมาย อีกทั้ง กำหนดคำถามให้มีความเหมาะสมและสอดคล้องกับหน้าที่และภารกิจหลักของหน่วยงานภาครัฐแต่ละหน่วยงาน รวมถึงแยกประเภทของผู้ตอบแบบวัดเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการตอบแบบวัดโดยที่ผู้ตอบไม่รับทราบข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับข้อคำถาม
2. กำหนดแนวทางและรูปแบบมาตรฐานในการเปิดเผยข้อมูลสาธารณะทางเว็บไซต์หลักของหน่วยงาน พร้อมทั้งตัวอย่างข้อมูลที่ถูกต้องโดยนำเสนอผ่านสื่อออนไลน์ เพื่อให้หน่วยงานสามารถเข้าถึงและศึกษาข้อมูลได้ง่าย สามารถจัดทำข้อมูลและเปิดเผยข้อมูลในรูปแบบตามที่กำหนดไว้ ส่งผลให้สามารถยกระดับมาตรฐานการปฏิบัติงานของหน่วยงานภาครัฐให้เป็นไปตามเกณฑ์การประเมิน ITA และบรรลุเป้าหมายของแผนย่อยได้
Isranews Agency | สำนักข่าวอิศรา 