มาพูด มาเขียนภาษาไทย กันดีกว่า

"...เราควรใช้ คำศัพท์ไทยให้มากที่สุด ยกเว้นการใช้คำภาษาอังกฤษที่เป็นคำทับศัพท์ที่รู้จักกันแพร่หลาย เช่น คำว่า เทคโนโลยี คอมพิวเตอร์ หรือเทคนิค สำหรับหลักการการใช้วงเล็บภาษาอังกฤษประกอบคำศัพท์ไทยนั้น ควรใช้กับคำศัพท์ที่ยังไม่แพร่หลายหรือถ้าใช้ศัพท์ภาษาอังกฤษแล้ว จะอ่านเข้าใจได้ง่ายกว่า..."

...................

สวัสดีครับ

โครงการ “น่านแซนด์บอกซ์” กำลังเปิดตัวคลิปวิดีโอ “ภาวะโลกรวน” รณรงค์ให้คนไทยตระหนักถึงความสำคัญ ของการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เริ่มเรื่องด้วยการปรากฏตัวของ 3 อสุรกาย ประกอบด้วย แล้งรวน พายุรวน และฝนรวน มียอดมนุษย์สาว นักกอล์ฟสองพี่น้องโปรโมและโปรเม โมรียา เอรียา จุฑานุกาล ขันอาสามาแสดงอานุภาพปราบอสุรกาย ด้วยวิธีการปลูกต้นไม้ลดใช้ถุงพสาติก ประหยัดพลังงาน พร้อมชูสโลแกนว่า “ป่ายิ่งเยอะ ความรวนยิ่งลด”

1. นอกเหนือจากการให้ผู้ชมได้รับรู้ถึงความสำคัญของการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมแล้ว คุณบัณฑูร ล่ำซำ ประธานภาคเอกชน โครงการน่านแซนด์บอกซ์ ยังได้พูดถึงความต้องการที่มุ่งมั่นชักชวนคนไทยให้ใช้คำไทยว่า “ภาวะโลกรวน” แทนคำภาษาอังกฤษ “climate change” ที่เรามักใช้ทับศัพท์และพูดกันจนติดปาก ถือเป็นการจุดประเด็นให้ผมได้เขียน weekly mail ฉบับนี้ เรื่องการใช้ภาษาไทยแบบ “ไทยคำ อังกฤษคำ” ที่เป็นกระแสนิยมฮิตติดอันดับมานานแล้ว

 “ภาวะโลกรวน”

 “ถ้าทุกคนพูดไทยคำอังกฤษคำ”

ผมเพิ่งได้ชมคลิปวิดีโอที่ผู้ทำคงตั้งใจจะให้ขำขัน แต่ก็ขำไม่ออก เป็นเรื่องหนุ่มคนหนึ่งโบกรถแท็กซี่ พร้อมถามคนขับว่า “ไปสุรศักดิ์ครับพี่” คนขับแท็กซี่นิ่งอยู่พักหนึ่งก่อนพูดว่า “ฮืม ไม่เอาดีกว่า พี่ handle ไม่ไหว คือพี่ไม่อยาก promise ตอนนี้ timeline มันเป็น issue มาก ๆ ยิ่งช่วงนี้แถวสุรศักดิ์ competition สูงระดับ red ocean งานนี้พี่ขอ turn down request พี่กลัว return รถไม่ทันจริง ๆ” เล่นเอาพ่อหนุ่มงงเป็นไก่ตาแตก เพราะไม่รู้เรื่องเลย

2. อาการแบบนี้เป็นเรื่องปกติธรรมดาที่พบเห็นกันทั่วไป เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้เฉพาะตัวบุคคล ไม่จำเป็นว่าจะต้องเป็นผู้ที่เคย อยู่ยาว อยู่สั้น หรือไม่เคยไปอยู่เลยในต่างประเทศ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ถึงแม้นว่าจะทรงเจริญวัยในต่างแดนแต่พระองค์ทรงสนพระราชหฤทัยใช้ภาษาไทยได้อย่างสละสลวย งดงาม ถูกต้อง ตามหลักนิรุกติศาสตร์ พระองค์ได้เคยมีกระแสพระราชดำรัสต่อคณะบุคคลที่เข้าเฝ้าฯ ถวายพระพรชัยมงคลในโอกาสวันเฉลิม พระชนมพรรษาเมื่อวันที่ 4 ธ.ค. พ.ศ. 2547 ตอนหนึ่งว่า “…เราพูดภาษาไทย เป็นภาษาไทย ไม่ได้เป็นฝรั่ง ไม่ใช่เป็นภาษา ต่างประเทศ

แต่ว่าเดี๋ยวนี้เราใช้ภาษาต่างประเทศมาก…จนกระทั่งบางทีฟังแล้วไม่รู้เรื่อง…ถ้าเราพูดภาษาไทยแบบใช้คำภาษาฝรั่ง ก็ต้องให้แปล เราโง่ไม่เข้าใจ ไม่เข้าใจจริง ๆ”

3.ดังนั้น เวลาเราจะพูด ต้องพยายามพูดภาษาไทย คนจะได้เข้าใจ เพราะถ้าเราสื่อความหมายให้ผู้ฟังได้ไม่หมด ก็จะไม่สมประโยชน์ นึกถึงภาพตอนเรานำเสนองานในที่ประชุมว่า “หากเราจะ approach เพื่อ convince กับ stakeholder เราต้อง make sure ก่อนว่า เรามี back up plan” ถ้าเปลี่ยนมาพูดเสียใหม่ว่า “หากเราจะโน้มน้าวผู้ที่เกี่ยวข้อง ต้องให้แน่ใจเสียก่อนว่า เรามีแผนสำรองรองรับ” ซึ่งฟังดูดี มีเสน่ห์กว่าเยอะเลยครับ เพราะภาษาไทยของเรามีเอกลักษณ์โดดเด่นอยู่ในตัวแล้ว นอกจากการพูดไทยคำ ฝรั่งคำแล้ว การเขียนไทยปนฝรั่งก็ยังเป็นกระแสนิยมพอ ๆ กัน เช่น “กรรมการต้องมีนโยบาย (policy) ความรับผิดชอบ (responsibility) มีความซื่อสัตย์ (integrity) และมีหลักการ (principle)” ซึ่งผมมักได้อ่านและพบเห็นบ่อย ๆ ทำให้มึนงง คิดว่ากำลังอ่านดิกชันนารี ผมยังจำที่อาจารย์จารุณี กองพลพรหม อาจารย์สอนภาษาไทย โรงเรียนสาธิตจุฬาฯ ตำหนิผมว่า “ที่เธอใส่วงเล็บ ภาษาอังกฤษไว้ เพื่อจะได้ให้เรียงความของเธอครบ 500 คำใช่ไหม”

บทความเรื่อง “การเขียนคำภาษาต่างประเทศในบทความวิชาการ” ของ Ajsarun ผ่าน Sarun’s Blog แนะนำไว้ว่า เราควรใช้ คำศัพท์ไทยให้มากที่สุด ยกเว้นการใช้คำภาษาอังกฤษที่เป็นคำทับศัพท์ที่รู้จักกันแพร่หลาย เช่น คำว่า เทคโนโลยี คอมพิวเตอร์ หรือเทคนิค สำหรับหลักการการใช้วงเล็บภาษาอังกฤษประกอบคำศัพท์ไทยนั้น ควรใช้กับคำศัพท์ที่ยังไม่แพร่หลายหรือถ้าใช้ศัพท์ภาษาอังกฤษแล้ว จะอ่านเข้าใจได้ง่ายกว่า เช่น คำว่า อภิธานศัพท์ หลายคนอาจไม่เข้าใจ ถ้าใส่วงเล็บว่า glossary ผู้อ่านก็ถึงบางอ้อ หรือคำว่า “การออกแบบ และการทำให้เกิดผล” หากเราใส่วงเล็บว่า design and implementation นักคอมพิวเตอร์จะนึกภาพเข้าใจกว่า นอกจากนี้ หากมีวงเล็บ ภาษาอังกฤษไว้ครั้งหนึ่งแล้วก็ไม่จำเป็นต้องวงเล็บอีก ยกเว้นในบทต่อไปเพื่อจะได้ทบทวนความจำของผู้อ่าน

4. ภาษาถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการสื่อสาร หากเราสามารถพูดหรือเขียนให้เกิดความเข้าใจได้ง่าย จะทำให้สามารถสื่อไปสู่ผู้รับสาร ได้อย่างที่เราต้องการ ที่สำคัญต้องพูด เขียนหรือแสดงให้ผู้อ่านคิด หรืออีกนัยหนึ่งต้องพูดหรือเขียนเพื่อยุให้เกิดความคิด ขณะเดียวกัน พยายามใช้ภาษาไทยให้มากที่สุดโดยไม่มีภาษาต่างประเทศปะปน จะทำให้ภาษาที่เราสื่อ “หล่อ/สวย ขึ้นเยอะเลยครับ” ผมอยากจะคิดเล่น ๆ ว่า ในช่วงที่เราต้องอยู่บ้าน หยุดเชื้อ เพื่อชาติ ด้วยฤทธิ์ของโควิด-19 นี้ เราน่าจะมาใช้เวลาฝึกเขียน ฝึกพูด
ภาษาไทยกันดีกว่าครับ

รณดล นุ่มนนท์
24 พ.ค. 2564

แหล่งที่มา:
1/ https://www.bangkokbiznews.com/. 2021. ‘น่านแซนด์บอกซ์’ เปิดตัวภาพยนตร์โฆษณา ‘ภาวะโลกรวน’. [online] Available at: <https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/938912> [Accessed 23 May 2021].
2/ Youtube.com. 2021. Before you continue to YouTube. [online] Available at: < [Accessed 3 May 2021].
3/ kapook. 2021. น้อมรําลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ ในหลวง รัชกาลที่ 9. [online] Available at: <https://king.kapook.com/kingrama9/royal_words_2547.php> [Accessed 23 May 2021].
4/ Sarunblog.intakosum.net. 2021. การเขียนคำภาษาต่างประเทศในบทความวิชาการ. [online] Available at: <https://sarunblog.intakosum.net/2012/06/blog-post_29.html?m=1> [Accessed 23 May 2021].